Inhibina B

Inhibina B to hormon peptydowy, który jest produkowany bezpośrednio w gonadach – jajnikach u kobiet i jądrach u mężczyzn. Jej stężenie we krwi stanowi precyzyjny i aktualny obraz aktywności tych kluczowych dla płodności narządów. Działa ona w pętli ujemnego sprzężenia zwrotnego z hormonem FSH (folikulotropiną) z przysadki mózgowej, pomagając regulować cykl rozrodczy.

U kobiet Inhibina B jest wytwarzana przez komórki ziarniste małych, rosnących pęcherzyków jajnikowych (tzw. pęcherzyków antralnych). Jej najwyższe stężenie obserwuje się na początku cyklu miesiączkowego. Z tego powodu poziom Inhibiny B bezpośrednio odzwierciedla aktywność pęcherzyków jajnikowych gotowych do wzrostu w danym cyklu. Czyni ją to, obok AMH, jednym z najważniejszych markerów rezerwy jajnikowej, czyli potencjału rozrodczego kobiety, dobrym markerem funkcji tych gonad.

U mężczyzn Inhibina B jest produkowana przez komórki Sertolego, zlokalizowane w kanalikach nasiennych jąder. Komórki te odżywiają i wspierają rozwijające się plemniki. Stężenie Inhibiny B we krwi jest więc bezpośrednim wskaźnikiem zdrowia i sprawności kanalików nasiennych oraz miarą intensywności spermatogenezy, czyli procesu produkcji plemników.

Wykonanie badania stężenia Inhibiny B zaleca się przede wszystkim w ramach kompleksowej diagnostyki zaburzeń płodności, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

Wskazania do badania u kobiet:

• Ocena funkcji gonad i zdolność do produkcji hormonów przez jajniki. Szczególnie u kobiet po 35. roku życia, które planują ciążę lub odkładają macierzyństwo.
• Ocena rezerwy jajnikowej jako badanie uzupełniające diagnostykę opartą na zbadaniu AMH.
• Diagnostyka przyczyn niepłodności. Badanie, w połączeniu z AMH i FSH, pomaga ocenić potencjał rozrodczy jajników.
• Przewidywanie odpowiedzi na stymulację hormonalną w procedurach wspomaganego rozrodu (in vitro). Lepsza odpowiedź jest spodziewana przy wyższych stężeniach Inhibiny B.
• Diagnostyka przedwczesnego wygasania czynności jajników (POI) i okresu okołomenopauzalnego.

Wskazania do badania u mężczyzn:

• Diagnostyka niepłodności, zwłaszcza gdy badanie nasienia (seminogram) wykazuje bardzo niską liczbę plemników (oligozoospermia) lub ich całkowity brak (azoospermia).
• Różnicowanie przyczyn azoospermii. Badanie pomaga ocenić, czy brak plemników wynika z upośledzenia ich produkcji w jądrach (wtedy Inhibina B będzie niska), czy z niedrożności dróg wyprowadzających nasienie (Inhibina B może być w normie).

Badanie to jest specjalistycznym narzędziem w diagnostyce ginekologii endokrynologicznej i andrologicznej. Polecane jest:

• Kobietom planującym ciążę, zwłaszcza po 35. roku życia, w celu precyzyjnej oceny funkcji gonad.
• Parom, które bezskutecznie starają się o dziecko, jako kluczowy element diagnostyki hormonalnej i w diagnostyce niepłodności.
• Kobietom przygotowującym się do procedury in vitro, aby pomóc w doborze odpowiedniego protokołu stymulacji.
• Mężczyznom z nieprawidłowymi wynikami badania nasienia, w celu pogłębienia diagnostyki przyczyn niepłodności.
• Kobietom z podejrzeniem przedwczesnej menopauzy.

Jest to badanie o charakterze głównie diagnostycznym.

• Zazwyczaj badanie wykonuje się jednorazowo, aby ocenić wyjściowy stan funkcji gonad (aktywość pęcherzyków lub spermatogenezę).
• W rzadkich przypadkach, np. podczas monitorowania leczenia hipogonadyzmu u mężczyzn, lekarz może zlecić badanie poszerzające diagnostykę andrologiczną.

Prawidłowe przygotowanie jest kluczowe dla uzyskania wiarygodnych wyników, zwłaszcza u kobiet.

• Faza cyklu miesiączkowego jest absolutnie kluczowa! Stężenie Inhibiny B zmienia się w trakcie cyklu. Aby ocenić aktywność pęcherzyków, badanie musi być wykonane we wczesnej fazie folikularnej, czyli między 2. a 5. dniem cyklu.
• Bądź bezwzględnie na czczo. Od ostatniego posiłku musi upłynąć 8-12 godzin.
• Badanie wykonaj w godzinach porannych, najlepiej między 7:00 a 10:00.
• Przed pobraniem wypij szklankę niegazowanej wody.
• U mężczyzn również zaleca się wykonanie badania rano i na czczo.

Na stężenie Inhibiny B wpływa kilka czynników, które lekarz bierze pod uwagę przy interpretacji.

• Czynniki fizjologiczne:
• • •
    U kobiet stężenie Inhibiny B spada wraz z wiekiem, co odzwierciedla naturalne wyczerpywanie się aktywności jajników. Po menopauzie jest bardzo niskie.
  • •
    Najwyższe stężenie występuje we wczesnej fazie folikularnej cyklu miesiączkowego.
  • •
    Palenie papierosów może obniżać stężenie Inhibiny B.
• Czynniki patologiczne:
• • •
    U kobiet jest to przedwczesne wygasanie czynności jajników (POI), uszkodzenie jajników (np. po chemioterapii), zespół policystycznych jajników (PCOS – stężenie może być podwyższone), niektóre guzy jajnika (np. ziarniszczak).
  • •
    U mężczyzn to uszkodzenie kanalików nasiennych jąder (np. po zapaleniu, urazie, chemioterapii), zespoły genetyczne (np. zespół Klinefeltera).

Wynik badania Inhibiny B jest bezpośrednią informacją o stanie „fabryki” komórek rozrodczych – jajników lub jąder.

U kobiet:

• Obniżone stężenie wskazuje na obniżoną rezerwę jajnikową. Oznacza mniejszą liczbę pęcherzyków zdolnych do wzrostu i rozwoju w komórkę jajową. Może to wiązać się z mniejszą szansą na naturalne zajście w ciążę i słabszą odpowiedzią na stymulację hormonalną w procedurach in vitro. Bardzo niskie stężenia są charakterystyczne dla okresu menopauzy lub przedwczesnego wygasania czynności jajników.
• Podwyższone stężenie może występować u kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS) lub, w rzadkich przypadkach, być sygnałem obecności hormonalnie czynnego guza jajnika.

U mężczyzn:

• Obniżone stężenie to silny wskaźnik upośledzenia lub braku spermatogenezy. Może wskazywać na pierwotne uszkodzenie funkcji kanalików nasiennych w samych jądrach.
• Wynik w zakresie referencyjnym przy jednoczesnym braku plemników w nasieniu (azoospermia) może sugerować, że ich produkcja w jądrach jest zachowana, a problemem jest niedrożność dróg wyprowadzających nasienie. Jest to kluczowa informacja dla lekarza przy kwalifikacji do biopsji jądra.