Albumina

Badanie stężenia albuminy to pomiar we krwi poziomu najważniejszego białka produkowanego w Twoim organizmie. Albumina jest syntetyzowana wyłącznie w wątrobie i stanowi około 60% wszystkich białek krążących w osoczu. Pełni ona szereg niezwykle istotnych funkcji, które są kluczowe dla utrzymania wewnętrznej równowagi organizmu (homeostazy).

Główne zadania albuminy to:

• Utrzymanie ciśnienia onkotycznego, to jej najważniejsza rola. Albumina działa jak „gąbka”, która utrzymuje wodę wewnątrz naczyń krwionośnych. Zapobiega jej ucieczce do otaczających tkanek, chroniąc Cię w ten sposób przed powstawaniem obrzęków.
• Jest głównym „transporterem” we krwi. Przenosi wiele kluczowych substancji, które słabo rozpuszczają się w wodzie, takich jak hormony (np. tyroksyna, hormony steroidowe), kwasy tłuszczowe, bilirubina, jony pierwiastków (m.in. wapń i magnez) i leki (np. antybiotyki, leki przeciwbólowe).
• Utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. Pomaga w utrzymaniu prawidłowego pH krwi.

Badanie stężenia albuminy jest często zlecane jako część panelu badań wątrobowych lub nerkowych, a także w ocenie ogólnego stanu zdrowia pacjenta, zwłaszcza w warunkach szpitalnych.

Lekarz może zlecić badanie, jeśli obserwujesz u siebie objawy, które mogą wskazywać na niski poziom albuminy (hipoalbuminemię):

• Obrzęki to najbardziej charakterystyczny objaw. Opuchlizna pojawia się najczęściej wokół kostek, na stopach i dłoniach, a także w postaci „worków” pod oczami. W zaawansowanych przypadkach może dojść do gromadzenia się płynu w jamie brzusznej (wodobrzusze).
• Przewlekłe zmęczenie i ogólne osłabienie.
• Niezamierzona utrata masy ciała i zanik mięśni.
• Częste infekcje i problemy z gojeniem się ran.
• Objawy sugerujące chorobę wątroby: zażółcenie skóry i oczu (żółtaczka), ciemny mocz, odbarwione stolce.
• Objawy sugerujące chorobę nerek: pienienie się moczu (białkomocz).

Kontrola stężenia albuminy jest szczególnie ważna u osób z chorobami przewlekłymi i objawami wskazującymi na zaburzenia metaboliczne. Powinny je rozważyć:

• Osoby z podejrzeniem lub diagnozą chorób wątroby. Ponieważ albumina jest produkowana w wątrobie, jej stężenie spada w przypadku ciężkich, przewlekłych chorób tego narządu, takich jak marskość czy zaawansowane zapalenie wątroby. Jest to ważny wskaźnik wydolności wątroby.
• Pacjenci z chorobami nerek. Zdrowe nerki nie przepuszczają białek do moczu. W chorobach takich jak zespół nerczycowy, dochodzi do masywnej utraty albumin z moczem, co prowadzi do drastycznego spadku ich stężenia we krwi i powstawania obrzęków.
• Osoby z objawami niedożywienia lub zaburzeniami wchłaniania. Niski poziom albuminy może być sygnałem niedożywienia białkowego lub problemów z przyswajaniem składników odżywczych, np. w przebiegu celiakii czy choroby Leśniowskiego-Crohna.
• Pacjenci z przewlekłymi stanami zapalnymi lub chorobami autoimmunologicznymi. W trakcie silnego, przewlekłego stanu zapalnego (np. w reumatoidalnym zapaleniu stawów) organizm zmniejsza produkcję albumin na rzecz innych białek, tzw. białek ostrej fazy.
• Seniorzy. U osób starszych ryzyko chorób przewlekłych i niedożywienia jest wyższe, dlatego ocena stężenia albuminy może być ważnym elementem oceny ogólnego stanu zdrowia.
• Pacjenci hospitalizowani, zwłaszcza w ciężkim stanie lub po operacjach. Poziom albuminy jest ważnym wskaźnikiem rokowniczym i pomaga w ocenie stanu metabolicznego pacjenta.

Częstotliwość badania zależy od sytuacji klinicznej.

• Profilaktycznie warto wykonywać raz w roku, a przynajmniej raz na 3 lata.
• W monitorowaniu chorób przewlekłych, u pacjentów z chorobami nerek czy wątroby, lekarz ustala indywidualny harmonogram kontroli, aby monitorować postęp choroby i efekty leczenia.
• Diagnostycznie zazwyczaj wykonuje się je jednorazowo w panelu badań w celu ustalenia przyczyny obserwoanych u siebie objawów.

Przygotowanie do badania stężenia albuminy jest proste.

• Badanie należy wykonać na czczo, czyli 8-12 godzin po ostatnim posiłku.
• Przed pobraniem wypij szklankę niegazowanej wody.
• Krew najlepiej pobrać w godzinach porannych (7:00-10:00).
• W dniu poprzedzającym badanie unikaj intensywnego wysiłku fizycznego.

Na stężenie albuminy we krwi wpływa przede wszystkim wydolność wątroby i nerek oraz ogólny stan metaboliczny organizmu.

• Czynniki fizjologiczne:
• • •
    Odwodnienie może fałszywie zawyżać wynik (poprzez zagęszczenie krwi), a przewodnienie – zaniżać.
  • •
    W ciąży, zwłaszcza w III trymestrze, stężenie albuminy może fizjologicznie spaść z powodu wzrostu objętości krwi krążącej.
  • •
    Długotrwałe leżenie może nieznacznie obniżyć stężenie albumin.
• Czynniki patologiczne:
• • •
    Stany obniżające stężenie (hipoalbuminemia) to choroby wątroby (marskość, przewlekłe zapalenie), choroby nerek (zespół nerczycowy), niedożywienie, zespoły złego wchłaniania (celiakia, choroby zapalne jelit), ciężkie oparzenia, przewlekłe stany zapalne, sepsa, niewydolność serca.
  • •
    Stan podwyższający stężenie (hiperalbuminemia) to prawie wyłącznie ciężkie odwodnienie.
• Czynniki farmakologiczne:
• • •
    Leki mogące podwyższać stężenie to sterydy anaboliczne, androgeny, hormon wzrostu.
  • •
    Leki mogące obniżać stężenie to estrogeny (w tym doustna antykoncepcja).

• Obniżone stężenie (hipoalbuminemia) to najczęstsze i najważniejsze klinicznie odchylenie. Niski poziom albuminy jest ważnym, choć niespecyficznym sygnałem, który może wskazywać na jeden z trzech głównych problemów:
• • •
    Zmniejszoną produkcję, najczęściej z powodu ciężkiej, przewlekłej choroby wątroby.
  • •
    Zwiększoną utratę przez nerki (w zespole nerczycowym), przewód pokarmowy (w chorobach zapalnych jelit) lub przez skórę (w rozległych oparzeniach).
  • •
    Niedożywienie lub przewlekły stan zapalny, gdy organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości białka lub „przełącza” swoją produkcję na inne białka związane z walką z zapaleniem.
  • •
    Główną konsekwencją niskiego poziomu albuminy jest spadek ciśnienia onkotycznego i „ucieczka” wody z naczyń krwionośnych do tkanek, co prowadzi do powstawania obrzęków.
• Podwyższone stężenie (hiperalbuminemia) występuje bardzo rzadko i prawie zawsze jest wynikiem odwodnienia, które prowadzi do zagęszczenia krwi i rzekomego wzrostu stężenia jej składników, w tym albuminy. Nie ma ono zwykle znaczenia w diagnozowaniu chorób i ustępuje po odpowiednim nawodnieniu.