Panel celiakia IgA (DGP IgA, tTG IgA, całkowite IgA) - POLYCHECK

Panel Celiakia IgA to zaawansowane badanie z krwi, które stanowi podstawę z badań laboratoryjnych w nieinwazyjnej diagnostyce celiakii. Celiakia (choroba trzewna) to poważna choroba autoimmunologiczna, w której spożycie glutenu prowadzi do niszczenia błony śluzowej jelita cienkiego i zaburzeń wchłaniania składników odżywczych.

Ten kompleksowy panel, wykonywany wysoce specyficzną metodą Immunoblot, pozwala na jednoczesną ocenę trzech kluczowych parametrów, co znacznie zwiększa dokładność diagnostyczną:

• P/c. p. transglutaminazie tkankowej (anty-tTG) w kl. IgA to najważniejsze i najbardziej swoiste przeciwciała w diagnostyce celiakii. Ich obecność jest silnie związana z aktywnym procesem autoimmunologicznym niszczącym jelita.
• P/c. p. deamidowanym peptydom gliadyny (anty-DGP) w kl. IgA to druga generacja przeciwciał, również o wysokiej czułości i swoistości. Są one szczególnie przydatne w diagnostyce celiakii u małych dzieci (poniżej 2. roku życia), u których przeciwciała anty-tTG mogą być jeszcze nieobecne.
• Całkowite stężenie immunoglobuliny A (IgA) to niezwykle ważny element kontrolny panelu. Około 2-3% chorych na celiakię ma wrodzony, selektywny niedobór IgA. Oznacza to, że ich organizm w ogóle nie produkuje przeciwciał tej klasy. U takich osób wyniki anty-tTG IgA i anty-DGP IgA byłyby fałszywie ujemne. Oznaczenie całkowitego IgA pozwala zidentyfikować tę grupę pacjentów i uniknąć błędnej diagnozy.

Wykonanie pełnego panelu w kierunku celiakii zaleca się w każdym przypadku, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie choroby, zwłaszcza że jej objawy mogą być bardzo zróżnicowane.

Warto rozważyć badanie przy objawach ze strony przewodu pokarmowego:

• Przewlekła biegunka, obfite, tłuszczowe stolce.
• Nawracające bóle brzucha, wzdęcia, gazy.
• Utrata masy ciała lub trudności z przybieraniem na wadze (u dzieci).
• Nudności i wymioty.

A także przy licznych objawach pozajelitowych, które często są jedynym sygnałem choroby:

• Niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza.
• Przewlekłe zmęczenie i osłabienie.
• Osteoporoza w młodym wieku, bóle kości i stawów.
• Nawracające afty w jamie ustnej, ubytki szkliwa zębowego.
• Zmiany skórne (opryszczkowate zapalenie skóry, choroba Duhringa – skórna postać celiakii).
• Problemy neurologiczne (migreny, „mgła mózgowa”, neuropatie).
• Zaburzenia płodności i nawracające poronienia.

Badanie jest również wskazane w ramach screeningu w grupach ryzyka, nawet bez objawów – u krewnych 1. stopnia osób z celiakią oraz u pacjentów z cukrzycą typu 1 i autoimmunologicznymi chorobami tarczycy.

Kompleksowy panel w kierunku celiakii jest najlepszym wyborem dla osób, które chcą uzyskać jak najbardziej wiarygodną informację na temat ryzyka choroby. Poleca się go:

• Osobom z objawami silnie sugerującymi celiakię, zarówno jelitowymi, jak i pozajelitowymi.
• Dzieciom z zaburzeniami wzrastania, niedoborem masy ciała lub opóźnionym dojrzewaniem.
• Krewnym pierwszego stopnia (rodzicom, rodzeństwu, dzieciom) osób ze zdiagnozowaną celiakią.
• Pacjentom z innymi chorobami z autoagresji, zwłaszcza z cukrzycą typu 1 i chorobą Hashimoto.
• Osobom, u których pojedyncze testy w kierunku celiakii dały niejednoznaczny wynik.

Panel Celiakia IgA jest badaniem o charakterze głównie diagnostycznym.

• Jako wsparcie w diagnostyce panel wykonuje się jeden raz, aby postawić lub wykluczyć podejrzenie celiakii.
• Do oceny przestrzegania diety bezglutenowej wykorzystuje się zazwyczaj pojedyncze oznaczenie przeciwciał anty-tTG IgA. Powtarzanie całego panelu nie jest konieczne.

• Aby badanie było wiarygodne, należy je wykonać, będąc na diecie zawierającej gluten! Nie należy przechodzić na dietę bezglutenową przed wykonaniem diagnostyki. Przedwczesne odstawienie glutenu prowadzi do zaniku przeciwciał i daje fałszywie ujemny wynik, co uniemożliwia prawidłowe rozpoznanie. Zaleca się spożywanie co najmniej jednego posiłku zawierającego gluten (np. 2 kromki chleba, porcja makaronu) dziennie przez minimum 6 tygodni przed pobraniem krwi.
• Badanie wykonaj się na czczo, co najmniej 8-12 godzin po ostatnim posiłku.
• Krew najlepiej pobrać w godzinach porannych (7:00-10:00).
• Przed pobraniem wypij szklankę niegazowanej wody.

Istnieją dwa główne czynniki, które mogą wpłynąć na wiarygodność wyniku badania.

• Dieta bezglutenowa jest najczęstszą przyczyną wyniku fałszywie ujemnego.
• Wrodzony brak zdolności do produkcji przeciwciał klasy IgA uniemożliwia ocenę specyficznych przeciwciał w tej klasie. Zaletą tego panelu jest jednoczesny pomiar całkowitego stężenia IgA, co pozwala na wykrycie tego problemu i prawidłową interpretację całego wyniku.

Wynik panelu jest interpretowany kompleksowo, na podstawie wszystkich trzech parametrów.

• Dodatnie anty-tTG IgA i/lub anty-DGP IgA przy prawidłowym stężeniu całkowitym IgA wskazują na bardzo wysokie prawdopodobieństwo celiakii. Jest to wskazanie do pilnej konsultacji z lekarzem gastroenterologiem, który zdecyduje o dalszych krokach. U dorosłych zazwyczaj konieczne jest potwierdzenie diagnozy za pomocą biopsji jelita cienkiego.

• Ujemne anty-tTG IgA i anty-DGP IgA przy prawidłowym stężeniu całkowitym IgA (jeśli badanie wykonano u osoby będącej na diecie z glutenem) to wynik, który czyni diagnozę celiakii bardzo mało prawdopodobną.
• Ujemne anty-tTG IgA i anty-DGP IgA przy niskim stężeniu całkowitym IgA to wynik niemiarodajny. Informuje on o tym, że pacjent ma niedobór immunoglobulin A. W takim przypadku lekarz prawdopodobnie zleci diagnostykę opartą na przeciwciałach w klasie IgG.