IgA

Badanie IgA to ilościowy pomiar stężenia immunoglobuliny A we krwi. Immunoglobuliny, nazywane też przeciwciałami, to kluczowe białka naszego układu odpornościowego. IgA jest wyjątkową klasą przeciwciał, ponieważ pełni rolę strażnika granic naszego organizmu. Jej głównym miejscem działania nie jest krew, a błony śluzowe, które wyścielają nasze drogi oddechowe, przewód pokarmowy i układ moczowo-płciowy.

IgA obecna w ślinie, łzach, śluzówce nosa czy jelit stanowi pierwszą linię obrony przed wdychanymi i połykanymi patogenami, neutralizując je w miejscu wniknięcia.

Badanie mierzy całkowite stężenie IgA w surowicy krwi, co odzwierciedla ogólną zdolność organizmu do produkcji tej klasy przeciwciał. Najważniejszym celem badania jest diagnostyka selektywnego niedoboru IgA – najczęstszego wrodzonego (pierwotnego) niedoboru odporności u ludzi. Jest to również niezbędne badanie pomocnicze w diagnostyce celiakii.

Wykonanie badania stężenia IgA warto rozważyć, gdy występują objawy lub stany kliniczne, które mogą wskazywać na zaburzenia odporności śluzówkowej. Badanie jest wskazane przy:

• Nawracających i/lub przewlekłych zakażeniach, zwłaszcza układu oddechowego (częste zapalenia zatok, oskrzeli, płuc), przewodu pokarmowego (nawracające biegunki) i układu moczowego.
• W diagnostyce celiakii. To bardzo ważne zastosowanie. Standardowe testy z krwi na celiakię (np. przeciwciała anty-tTG) opierają się na pomiarze autoprzeciwciał właśnie w klasie IgA. U osoby z wrodzonym niedoborem IgA, testy te będą fałszywie ujemne. Dlatego oznaczenie całkowitego stężenia IgA jest niezbędnym testem kontrolnym, który pozwala prawidłowo zinterpretować wyniki badań w kierunku celiakii.
• W diagnostyce chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) czy toczeń rumieniowaty układowy, ponieważ niedobór IgA współistnieje z nimi częściej niż w populacji ogólnej.rzy podejrzeniu rzadkich nowotworów układu krwiotwórczego (np. szpiczak mnogi typu IgA).

Badanie to jest kluczowym elementem diagnostyki immunologicznej i gastroenterologicznej. Polecamy je w szczególności:

• Dzieciom i dorosłym z historią częstych, nawracających zakażeń zatok, oskrzeli, płuc lub jelit.
• Osobom diagnozowanym w kierunku celiakii, jako obowiązkowe badanie weryfikujące, czy testy na przeciwciała w klasie IgA są w ich przypadku wiarygodne.
• Pacjentom ze zdiagnozowanymi chorobami autoimmunologicznymi, u których dodatkowo występują częste infekcje.
• Osobom, w których rodzinach występowały przypadki wrodzonych niedoborów odporności.

Częstotliwość badania zależy od jego celu.

• W diagnostyce niedoboru odporności badanie wykonuje się zazwyczaj jeden raz. Potwierdzenie wrodzonego, selektywnego niedoboru IgA jest informacją na całe życie.
• W przypadku gammapatii IgA (np. szpiczaka), badanie jest powtarzane regularnie w celu monitorowania aktywności choroby i odpowiedzi na leczenie, zgodnie z zaleceniami hematologa.

Przygotowanie do badania jest bardzo proste.

• Badanie nie wymaga bycia na czczo. Natomiast warto zachować 2-3h odstępu między posiłkiem a pobraniem krwi. Takie działanie zapobiega tzw. próbce „lipemicznej", czyli takiej, w której znajduje się zbyt wysoka poposiłkowa ilość tłuszczów.
• Przed pobraniem wypij szklankę niegazowanej wody.
• Krew można pobrać o dowolnej porze dnia.

Na stężenie IgA we krwi wpływa kilka czynników.

• Czynniki fizjologiczne:
  U niemowląt i małych dzieci stężenie IgA jest naturalnie niskie i stopniowo wzrasta, osiągając wartości typowe dla dorosłych dopiero w okresie nastoletnim.
• Czynniki patologiczne:
• • •
    Obniżone stężenie może oznaczać selektywny niedobór IgA (przyczyna genetyczna), nabyte niedobory w przebiegu chorób hematologicznych, utratę białek.
  • •
    Podwyższone stężenie to przewlekłe stany zapalne błon śluzowych (np. w chorobach zapalnych jelit, przewlekłych chorobach płuc), marskość wątroby, choroby autoimmunologiczne (RZS, toczeń), szpiczak IgA.
• Czynniki farmakologiczne:
  Niektóre leki (np. przeciwpadaczkowe, immunosupresyjne) mogą prowadzić do obniżenia stężenia IgA.

Wynik badania IgA musi być zawsze interpretowany w odniesieniu do stanu klinicznego pacjenta.

• Znacznie obniżone lub niewykrywalne stężenie IgA (przy prawidłowych stężeniach innych klas immunoglobulin) wskazuje na selektywny niedobór IgA. Jest to najpowszechniejszy pierwotny (wrodzony) niedobór odporności. U wielu osób przebiega on bezobjawowo, jednak u części jest przyczyną zwiększonej podatności na nawracające infekcje, głównie dróg oddechowych i pokarmowych, a także zwiększa ryzyko chorób autoimmunologicznych i alergii.
  
• Podwyższone stężenie najczęściej wskazuje na przewlekłą stymulację układu odpornościowego, zlokalizowaną na powierzchni błon śluzowych. Może towarzyszyć przewlekłym chorobom zapalnym jelit, płuc, marskości wątroby czy chorobom autoimmunologicznym. Bardzo wysokie, monoklonalne stężenie IgA (wykrywane w proteinogramie jako białko M) może wskazywać na nowotwór układu chłonnego – szpiczaka IgA.