anty-TG

Badanie anty-TG służy do oznaczenia we krwi stężenia przeciwciał skierowanych przeciwko tyreoglobulinie (TG). Aby zrozumieć ich znaczenie, musimy poznać dwa kluczowe elementy:

• Tyreoglobulina (TG), to bardzo ważne białko produkowane wyłącznie przez komórki tarczycy. Służy ono jako szkielet lub matryca, na której z udziałem jodu powstają hormony tarczycowe – T4 i T3.
• Przeciwciała anty-TG. W warunkach fizjologicznych układ odpornościowy ignoruje tyreoglobulinę. Jednak w chorobach autoimmunologicznych dochodzi do błędu – system immunologiczny zaczyna postrzegać tyreoglobulinę jako wroga i produkuje przeciwciała, aby ją zniszczyć.

Obecność przeciwciał anty-TG, podobnie jak anty-TPO, może być sygnałem toczącego się autoimmunologicznego zapalenia tarczycy, które może prowadzić do jej uszkodzenia i rozwoju niedoczynności. Jest to drugi, obok anty-TPO, ważny marker choroby Hashimoto.

Dodatkowo, badanie anty-TG pełni niezwykle istotną, drugą rolę, w monitorowaniu pacjentów po leczeniu zróżnicowanego raka tarczycy (brodawkowatego i pęcherzykowego). Ponieważ komórki nowotworowe mogą produkować tyreoglobulinę (TG), jej stężenie może służyć jako marker nowotworowy. Obecność przeciwciał anty-TG zakłóca jednak pomiar TG, a ich pojawienie się lub wzrost po operacji może być sygnałem wznowy choroby.

Badanie anty-TG wykonuje się w dwóch głównych celach: w diagnostyce chorób autoimmunologicznych tarczycy oraz w opiece onkologicznej.

Wskazania w diagnostyce ogólnej:

• Podejrzenie choroby Hashimoto. Najczęściej badanie anty-TG wykonuje się razem z anty-TPO, gdy objawy (zmęczenie, tycie, suchość skóry, problemy z koncentracją) wskazują na niedoczynność tarczycy o możliwym podłożu autoimmunologicznym.
• Uzupełnienie diagnostyki, gdy wynik anty-TPO jest ujemny, a mimo to lekarz nadal podejrzewa proces autoimmunologiczny (na podstawie objawów lub obrazu USG tarczycy).
• Diagnostyka powiększonej tarczycy (tzw. wola).
• Ocena przyczyn problemów z płodnością lub nawracających poronień.
• Wskazania w monitorowaniu onkologicznym. Regularna kontrola po operacyjnym usunięciu tarczycy z powodu zróżnicowanego raka tarczycy. Badanie anty-TG wykonuje się wtedy zawsze razem z badaniem stężenia tyreoglobuliny (TG).

Badanie stężenia przeciwciał anty-TG jest rekomendowane określonym grupom pacjentów w celu precyzyjnej diagnostyki i monitorowania.

• Osobom z objawami i podejrzeniem choroby Hashimoto, jako kluczowy element panelu tarczycowego, uzupełniający badanie anty-TPO.
• Pacjentom po leczeniu operacyjnym zróżnicowanego raka tarczycy, dla których regularne oznaczanie anty-TG jest standardem opieki pooperacyjnej.
• Osobom, u których badanie USG tarczycy wykazało cechy typowe dla zapalenia autoimmunologicznego.
• Pacjentom, u których w rodzinie występowały choroby autoimmunologiczne tarczycy.
• Kobietom diagnozowanym z powodu niepłodności lub nawracających utrat ciąży, gdzie zaburzenia autoimmunologiczne tarczycy mogą być jedną z przyczyn.

Częstotliwość badania anty-TG jest ściśle uzależniona od celu, w jakim jest ono wykonywane.

• W diagnostyce choroby Hashimoto, podobnie jak w przypadku anty-TPO, badanie wykonuje się zazwyczaj tylko raz. Pozytywny wynik jest potwierdzeniem autoimmunologicznego charakteru choroby i zazwyczaj nie ma potrzeby powtarzania tego oznaczenia w przyszłości.
• W monitorowaniu leczenia raka tarczycy badanie jest wykonywane regularnie i cyklicznie. Częstotliwość ustala lekarz onkolog lub endokrynolog prowadzący leczenie. Kontrole mogą odbywać się co kilka miesięcy lub raz w roku, w zależności od stopnia zaawansowania choroby i ryzyka jej nawrotu.

Przygotowanie do badania anty-TG jest proste i nie wymaga specjalnych ograniczeń.

• Bycie na czczo nie jest wymagane. Natomiast warto zachować 2-3h odstępu między posiłkiem a pobraniem krwi. Takie działanie zapobiega tzw. próbce „lipemicznej" czyli takiej, w której znajduje się zbyt wysoka poposiłkowa ilość tłuszczów.
• Przed pobraniem wypij szklankę niegazowanej wody. Ułatwi to pobranie krwi.
• Badanie można wykonać o dowolnej porze dnia.
• Ważne jest odstawienie na 2-3 dni suplementów z biotyną (witaminą B7), która może zakłócać wyniki niektórych testów laboratoryjnych.

Stężenie przeciwciał anty-TG jest stosunkowo stabilne i zależy głównie od toczącego się procesu chorobowego.

• Czynniki fizjologiczne:
• • •
    U około 5-10% zdrowej populacji mogą wystąpić podwyższone przeciwciała anty-TG, bez jawnych objawów choroby tarczycy.
• Czynniki patologiczne:
• • •
    Choroba Hashimoto. Przeciwciała anty-TG są obecne u około 50-60% pacjentów.
  • •
    Choroba Gravesa-Basedowa. Występują u około 30% pacjentów.
  • •
    Zróżnicowany rak tarczycy (brodawkowaty, pęcherzykowy).
  • •
    Inne choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń czy cukrzyca typu 1 (mogą występować w niższych stężeniach).
• Czynniki farmakologiczne:
• • •
    Biotyna (witamina B7) w wysokich dawkach może zakłócać metody pomiarowe stosowane w laboratoriach, prowadząc do fałszywych wyników.

Wynik badania anty-TG ma dwa główne konteksty interpretacyjne: diagnostykę autoimmunologiczną oraz monitorowanie onkologiczne.

• Podwyższone stężenie (wynik dodatni):
• • •
    W diagnostyce chorób tarczycy podwyższone stężenie anty-TG, podobnie jak anty-TPO, jest silnym argumentem przemawiającym za autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. Jest markerem potwierdzającym chorobę Hashimoto, choć występuje rzadziej i jest mniej swoisty niż anty-TPO. U pacjentów, u których anty-TPO jest ujemne, dodatni wynik anty-TG może być kluczową wskazówką diagnostyczną.
  • •
    W monitorowaniu raka tarczycy, u pacjenta po całkowitym usunięciu tarczycy, stężenie anty-TG powinno być bardzo niskie lub nieoznaczalne. Pojawienie się przeciwciał lub wzrost ich stężenia w kolejnych badaniach jest sygnałem alarmowym, który może wskazywać na wznowę choroby nowotworowej. Dzieje się tak, ponieważ nawet niewielka ilość pozostawionych lub odrastających komórek rakowych może stymulować układ odpornościowy do produkcji tych przeciwciał.
• Wynik w zakresie referencyjnym (wynik ujemny):
• • •
    W diagnostyce chorób tarczycy ujemny wynik anty-TG (zwłaszcza przy ujemnym anty-TPO) sprawia, że autoimmunologiczne tło choroby jest mniej prawdopodobne.
  • •
    W monitorowaniu onkologicznym stabilny, ujemny wynik jest wynikiem pożądanym, świadczącym o skuteczności leczenia.