Łojotokowe zapalenie skóry – objawy, przyczyny, leczenie

Łojotokowe zapalenie skóry – co to jest?

Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) jest nawracającą i przewlekłą chorobą dermatologiczną. W wyniku nadaktywności gruczołów łojowych na skórze powstają „tłuste” zmiany. Skóra staje się gruba, czerwona, może być pokryta żółtymi łuskami. Łojotokowe zapalenie skóry częściej dotyka mężczyzn niż kobiety.

Gdzie najczęściej występują zmiany?

• Na owłosionej skórze głowy,
• na twarzy – najczęściej wokół brwi i na powiekach,
• w okolicy uszu,
• pod pachami,
• w okolicach intymnych,
• w fałdach skórnych,
• na klatce piersiowej,
• między łopatkami.

Objawy łojotokowego zapalenia skóry

• Rumień i/lub czerwone plamy na skórze;
• świąd skóry w miejscu wystąpienia zmian;
• łuszczenie się naskórka;
• tłuste, żółte łuski na skórze;
• nadmierne przetłuszczanie się włosów;
• ubytek włosów w miejscu pojawienia się zmian, a miejscowe łysienie.

Objawy łojotokowego zapalenia skóry mogą się nasilać u osób, które:

• nadużywają alkoholu;
• stosują leki psychotropowe zawierające sole litu;
• mają zaburzoną gospodarkę hormonalną;
• mają obniżoną odporność;
• są zakażone wirusem HIV;
• są zestresowane;
• mają tłustą cerę;
• cierpią na niedobór snu i przewlekłe zmęczenie;
• mają dietę ubogą w cynk, selen i witaminy z grupy B;
• spożywają dużo cukru i niezdrowych tłuszczów;
• dużo czasu spędzają w klimatyzowanych pomieszczeniach;
• do pielęgnacji skóry stosują kosmetyki, które naruszają barierę lipidową skóry;
• są narażone na zanieczyszczenie środowiska (smog — mieszkańcy dużych miast);
• często przechodzą infekcje połączone z gorączką;
• mają predyspozycje genetyczne.

Łojotokowe zapalenie skóry głowy u niemowląt

Łojotokowe zapalenie skóry głowy występuje aż u 70% niemowląt. Zmiany mają postać tłustej, grubej, białej lub żółtej łuski. Zlokalizowane są na ciemiączku – centralnej, jeszcze nieskostniałej części główki – stąd nazwa zmian ciemieniucha. W większości przypadków zmiany są łagodne i po kilku tygodniach-miesiącach ustępują samoistnie.

Łojotokowe zapalenie skóry twarzy

Łojotokowe zapalenie skóry twarzy występuje u starszych dzieci, nastolatków oraz u dorosłych. Ich pojawieniu się sprzyjają zmiany hormonalne, stąd problem łojotokowego zapalenia skóry twarzy dotyka najczęściej młodzież w okresie dojrzewania oraz kobiety w trakcie menopauzy. Hormony stymulują gruczoły łojowe, które wytwarzają nadmiar sebum. Wpływają też na skład produkowanego łoju. Sebum zawiera więcej trójglicerydów, a mniej kwasów tłuszczowych. Wpływa to drażniąco na naskórek i prowadzi do jego złuszczania.

Czasami zmiany mogą pojawić się też na tułowiu.

Łojotokowe zapalenie skóry – diagnostyka

Jeśli podejrzewasz u siebie lub u swojego dziecka łojotokowe zapalenie skóry, w pierwszej kolejności skonsultuj się z dermatologiem. Lekarz na pewno zapyta Cię o dotychczasową pielęgnację skóry, dietę i przyjmowane leki – warto wcześniej przygotować się do wizyty. Jeśli w Twojej rodzinie ktoś już chorował na ŁZS, koniecznie powiedz o tym lekarzowi!

ŁZS –  jakie badania wykonać?

Jak wyleczyć łojotokowe zapalenie skóry?

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry zależy od stopnia nasilenia objawów i przyczyn choroby. Jeśli zmiany są łagodne, na ogół stosuje się leczenie miejscowe – maść na łojotokowe zapalenie skóry. Najczęściej aplikuje się:

• Leki przeciwgrzybicze – klotrimazol, mikonazol, izokonazol, ekonazol, cyklopiroks.
• Leki przeciwzapalne:
  • inhibitory kalcyneuryny (takrolimus i pimekrolimus) – można je bezpiecznie stosować przez długi czas;
  • glikokortykosteroidy – nie można ich aplikować na skórę twarzy;
  • pirytonian cynku;
  • ichtiol;
  • leki zawierające siarkę;
  • dziegcie.

W przypadku rozległych i nasilonych zmian zaleca się terapię doustną. Stosuje się leki na łojotokowe zapalenie skóry takie jak:

• antybiotyki,
• retinoidy,
• sterydy,
• pochodne imidazolu.

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry głowy u niemowląt

W większości przypadków leczenie łojotokowego zapalenia skóry głowy u niemowląt (ciemieniuchy) odbywa się za pomocą preparatów dostępnych w aptekach bez recepty. Zawsze jednak warto skonsultować się z lekarzem, który oceni stan skóry dziecka i dostarczy cennych wskazówek pielęgnacyjnych. W leczeniu ŁZS u niemowląt najczęściej stosuje się szampony z dziegciem, siarczkiem selenu i pirytionianem cynku. Dostępne są też szampony o działaniu przeciwgrzybiczym z ketokonazolem lub cyklopiroksem. W cięższych przypadkach lekarz może przepisać szampon na łojotokowe zapalenie skóry z glikokortykosteroidami.

Domowe sposoby na łojotokowe zapalenie skóry

Podstawę leczenia ŁZS powinny stanowić preparaty przepisane przez lekarza. Jednak jest też kilka domowych sposobów, które warto wziąć pod uwagę.

Olejek z drzewa herbacianego na łojotokowe zapalenie skóry głowy

Olejek z drzewa herbacianego ma wiele prozdrowotnych właściwości, które doceni każda osoba zmagająca się z ŁZS. Olejek wykazuje działanie bakterio- i grzybostatyczne. Reguluje pracę gruczołów łojowych, działa przeciwzapalnie i przyspiesza regenerację naskórka. Zmniejsza świąd skóry i stymuluje porost włosów. Olejek z drzewa herbacianego można dodawać do szamponu lub stosować kosmetyki go zawierające.

Czy łojotokowe zapalenie skóry jest wyleczalne?

Objawy łojotokowego zapalenia skóry można skutecznie wyciszyć i wprowadzić takie zmiany w codziennym życiu (dieta, pielęgnacja, eliminacja czynników drażniących), aby zminimalizować ryzyko ich wystąpienia w przyszłości. Nie można jednak ze 100% pewnością powiedzieć, że pozbyliśmy się objawów raz na zawsze.

Łojotokowe zapalenie skóry – przyczyny

Główną przyczyną łojotokowego zapalenia skóry jest znaczna nadaktywność gruczołów łojowych. Znaczna ich ilość występuje na skórze głowy, twarzy (nosie, brodzie, czole), na mostku i między łopatkami, dlatego ŁZS najczęściej dotyka tych części ciała. Ponadto rozwojowi choroby sprzyjają infekcje grzybiczne, głównie grzybów z rodzaju Malassezia. Łojotokowe zapalenie skóry jest chorobą złożoną i wiele czynników może pośrednio wpływać na rozwój choroby. Nadal nie wszystkie z nich są poznane.

Do czynników sprzyjających rozwojowi choroby zalicza się:

• predyspozycje genetyczne,
• zaburzenia hormonalne,
• osłabioną odporność,
• zakażenie wirusem HIV,
• przewlekły stres,
• depresję,
• cukrzycę,
• trądzik,
• łuszczycę,
• anoreksję,
• bulimię,
• alkoholizm,
• chorobę Parkinsona,
• epilepsję,
• zespół Downa,
• wirusowe zapalenie wątroby,
• wirusowe zapalenie trzustki,
• porażenie nerwu twarzowego,
• nowotwory przewodu pokarmowego i oddechowego,
• przebyty zawał serca lub udar mózgu,
• zanieczyszczenie środowiska → zobacz, jak smog wpływa na Twoje zdrowie,
• związki chemiczne występujące w kosmetykach lub pożywieniu.

Czy łojotokowe zapalenie skóry jest zaraźliwe?

Łojotokowe zapalenie skóry może być wywołane wieloma czynnikami, ale główną przyczyną choroby jest nadaktywność gruczołów łojowych. Chociaż czasem chorobę wywołują także grzyby, ŁZS nie jest zaraźliwe.

Łojotokowe zapalenie skóry a inne choroby

ŁZS a trądzik różowaty

Łojotokowe zapalenie skóry a wypadanie włosów

Problem z wypadaniem włosów występuje w przypadku łojotokowego zapalenia skóry głowy. Nadprodukcja sebum wywołuje stan zapalny, co objawia się swędzeniem skóry. Podczas drapania dochodzi do zdarcia łusek na skórze i uszkodzenia mieszków włosowych, co sprzyja wypadaniu włosów. Dlatego, aby uniknąć drapania, miejscowo warto stosować kosmetyki przeciwświądowe. Utracie włosów sprzyjają także zmiany hormonalne, które wpływają na skład łoju. W okresie dojrzewania i w trakcie menopauzy osoby z ŁZS mogą zauważyć zwiększoną utratę włosów.

Dowiedz się, jakie jeszcze mogą być przyczyny wypadania włosów i jak je powstrzymać!

ŁZS a łuszczyca

Łojotokowe zapalenie skóry łatwo odróżnić od łuszczycy. W przypadku ŁZS zmiany występują głównie na skórze głowy i twarzy. Są czerwone, czasami pokrywają się tłustą i żółtą łuską. Zmiany łuszczycowe pojawiają się na skórze głowy, łokciach, kolanach i okolicy lędźwi. Są suche, a blaszka łuszczycowa jest białego koloru.

ŁZS a egzema

W egzemie skóra jest czerwona, popękana i bardzo przesuszona. Dochodzi do złuszczania naskórka. W przypadku ŁZS zmiany są tłuste, o białym lub żółtym zabarwieniu.

Profilaktyka łojotokowego zapalenia skóry

Profilaktyka łojotokowego zapalenia skóry polega przede wszystkim na wyeliminowaniu czynników, które powodują objawy choroby. Nie zawsze jest to łatwe, bo ŁZS jednocześnie może mieć wiele przyczyn. W złagodzeniu objawów i zapobieganiu nawrotom choroby pomoże odpowiednia pielęgnacja skóry i dieta.

Łojotokowe zapalenie skóry – pielęgnacja 

Najczęściej popełnianym błędem pielęgnacyjnym w ŁZS jest nadmierne wysuszanie naskórka. Takie działanie może przynieść chwilową poprawę stanu skóry, ale na dłuższą metę tylko zaszkodzi. Nadmierna suchość skóry sprawia, że gruczoły łojowe pracują bardziej intensywnie, aby zniwelować skutki przesuszenia. To z kolei zaostrza stan zapalny łojotokowego zapalenia skóry.

Podstawę pielęgnacji skóry dotkniętej łojotokowym zapaleniem powinny stanowić kosmetyki o działaniu nawilżającym. Warto szukać dermokosmetyków o prostym składzie, przeznaczonym do pielęgnacji ŁZS. Są one bardzo delikatne, doskonale nawilżają skórę i nie zapychają jej. Niektóre z nich wykazują także działanie przeciwzapalne, grzybostatyczne, przeciwświądowe i łagodzące.

Łojotokowe zapalenie skóry – dieta

Łojotokowemu skóry głowy nie służy żywność przetworzona, produkty smażone, słodycze, alkohol, papierosy i napoje gazowane. Natomiast pozytywnie wpłynie dieta obfitująca w warzywa i owoce, które są doskonałym źródłem witamin, minerałów i polifenoli.