hs Troponina I

Badanie hs Troponiny I to pomiar stężenia troponiny sercowej I we krwi przy użyciu testu wysokoczułego (ang. high-sensitivity, hs). Troponiny to białka, które są fundamentalnym elementem budowy komórek mięśniowych, w tym komórek mięśnia sercowego (kardiomiocytów).

W zdrowym sercu troponiny znajdują się wewnątrz komórek (troponina I i troponina T). Jednak w momencie, gdy dochodzi do ich uszkodzenia lub martwicy – co jest istotą zawału serca – białka te są uwalniane do krwiobiegu. Ich pojawienie się we krwi jest więc bezpośrednim sygnałem, że serce doznało urazu.

Czym różni się badanie „hs” (wysokoczułe) od standardowego? Testy wysokoczułe są znacznie bardziej precyzyjne. Potrafią wykryć nawet minimalne, śladowe ilości troponiny, które byłyby niewykrywalne za pomocą starszych metod. Dzięki tej niezwykłej czułości, badanie hs Troponiny I pozwala na:

• Znacznie szybsze potwierdzenie lub wykluczenie zawału serca, często już w ciągu 1-2 godzin od przyjęcia pacjenta do szpitala.
• Wykrycie nawet bardzo małych, „mikroskopijnych” zawałów, które mogłyby zostać przeoczone.
• Ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z chorobą wieńcową.

Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC), testy wysokoczułe są obecnie złotym standardem w diagnostyce ostrych zespołów wieńcowych.

Badanie stężenia hs Troponiny I jest zlecane niemal wyłącznie w trybie pilnym, najczęściej w warunkach szpitalnych (Szpitalny Oddział Ratunkowy), gdy objawy pacjenta wskazują na możliwość ostrego zespołu wieńcowego.

Główne wskazania do badania:

Podejrzenie zawału serca to absolutnie kluczowe wskazanie. Badanie wykonuje się natychmiast u pacjentów, u których występują objawy takie jak

• Ból w klatce piersiowej zazwyczaj opisywany jako gniotący, piekący, dławiący, zlokalizowany za mostkiem.
• Promieniowanie bólu do lewej ręki, barku, żuchwy, szyi lub pleców.
• Duszność, zimne poty, uczucie lęku.
• Nudności, wymioty, ból w nadbrzuszu (tzw. maska brzuszna zawału).
• Ocena ryzyka u pacjentów z niestabilną dławicą piersiową.

Diagnostyka innych stanów prowadzących do uszkodzenia serca, takich jak:

• Zapalenie mięśnia sercowego.
• Zatorowość płucna.
• Niewydolność serca.
• Uraz serca.

Badanie to jest przeznaczone dla pacjentów w stanie nagłego zagrożenia zdrowia, wymagających pilnej diagnostyki kardiologicznej.

• Osobom z objawami, które mogą wskazywać na zawał serca, zgłaszającym się na Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR) lub Izbę Przyjęć.
• Pacjentom hospitalizowanym z powodu bólu w klatce piersiowej lub innych niepokojących objawów kardiologicznych.
• Osobom z podejrzeniem ostrego zapalenia mięśnia sercowego lub zatorowości płucnej.
• Pacjentom w ciężkim stanie ogólnym (np. we wstrząsie septycznym), u których należy ocenić, czy doszło do wtórnego uszkodzenia serca.

W diagnostyce ostrych zespołów wieńcowych kluczowa jest dynamika zmian stężenia troponiny.

W diagnostyce zawału serca badanie wykonuje się seryjnie. Zgodnie z wytycznymi ESC, stosuje się szybkie algorytmy, np. 0h/1h lub 0h/2h. Oznacza to, że pierwszą próbkę krwi pobiera się natychmiast po przyjęciu pacjenta, a kolejną po 1 lub 2 godzinach. Porównanie wyników pozwala na bardzo szybkie potwierdzenie lub wykluczenie zawału.

Badanie nie jest testem profilaktycznym i nie wykonuje się go w celu monitorowania przewlekłych chorób serca w warunkach ambulatoryjnych.

Ponieważ jest to badanie wykonywane w stanach nagłych, od pacjenta nie wymaga się żadnego specjalnego przygotowania.

• Bycie na czczo nie jest wymagane.
• Pora dnia jest dowolna. Krew pobierana jest natychmiast po wystąpieniu wskazań medycznych.

Podwyższone stężenie troponiny jest sygnałem uszkodzenia komórek serca, ale nie zawsze musi oznaczać zawał serca spowodowany pęknięciem blaszki miażdżycowej.

Główne przyczyny sercowe podwyższonej troponiny I:

• Zawał serca (ostry zespół wieńcowy).
• Niewydolność serca (ostra lub przewlekła).
• Zapalenie mięśnia sercowego.
• Zaburzenia rytmu serca (np. szybkie migotanie przedsionków).
• Uraz serca (np. po wypadku, w trakcie operacji kardiochirurgicznej).
• Wady zastawkowe, kardiomiopatie.

Inne, pozasercowe przyczyny podwyższonej troponiny:

• Zatorowość płucna.
• Przewlekła choroba nerek: upośledzone usuwanie troponiny z krwi.
• Sepsa i wstrząs septyczny.
• Udar mózgu.
• Bardzo intensywny, ekstremalny wysiłek fizyczny (np. maraton).

Interpretacja wyniku hs Troponiny I opiera się na analizie jej stężenia oraz, co kluczowe, dynamiki zmian w czasie.

• Wynik niski (poniżej progu detekcji lub poniżej wartości odcięcia) to niezwykle cenna informacja. Dzięki wysokiej czułości testu, niski wynik w próbce pobranej przy przyjęciu i brak jego wzrostu w kolejnym pomiarze (po 1-2 godzinach) pozwala z bardzo wysokim prawdopodobieństwem wykluczyć zawał serca. Umożliwia to bezpieczne zwolnienie pacjenta do domu i szukanie innych, pozasercowych przyczyn bólu w klatce piersiowej.
• Podwyższone stężenie wskazuje na uszkodzenie komórek mięśnia sercowego. O tym, czy jest to zawał serca, decyduje dynamika zmian.
• Charakterystyczny wzrost i/lub spadek stężenia troponiny w kolejnych pomiarach, w połączeniu z objawami klinicznymi i zmianami w EKG, jest potwierdzeniem świeżego zawału serca.
• Stabilnie, przewlekle podwyższone stężenie troponiny, bez istotnej dynamiki zmian, może wskazywać na inne, przewlekłe uszkodzenie serca, np. w przebiegu niewydolności serca lub przewlekłej choroby nerek.