HBs przeciwciała

Badanie HBs przeciwciała to ilościowy pomiar stężenia przeciwciał skierowanych przeciwko antygenowi powierzchniowemu wirusa zapalenia wątroby typu B (anty-HBs). Są to wyjątkowe i najważniejsze przeciwciała w kontekście WZW B, ponieważ mają one charakter ochronny i neutralizujący. Oznacza to, że potrafią rozpoznać wirusa, przyłączyć się do jego powierzchni i skutecznie zablokować mu możliwość wnikania do komórek wątroby, chroniąc w ten sposób przed zakażeniem.

Obecność tych przeciwciał we krwi świadczy o nabytej odporności, którą można uzyskać na dwa sposoby:

• Poprzez szczepienie. Szczepionka przeciw WZW B zawiera właśnie oczyszczony antygen powierzchniowy (HBsAg), który stymuluje nasz układ odpornościowy do produkcji ochronnych przeciwciał anty-HBs bez wywoływania choroby.
• Poprzez przechorowanie bądź kontakt. Po samoistnym wyleczeniu ostrego wirusowego zapalenia wątroby typu B, organizm również wytwarza przeciwciała anty-HBs, które zapewniają trwałą odporność.

Badanie to pozwala więc w sposób pewny odpowiedzieć na pytanie: „Czy jestem odporny/a na WZW typu B?”.

Wykonanie badania stężenia przeciwciał anty-HBs warto rozważyć w każdym przypadku, gdy chcemy zweryfikować status swojej odporności na WZW B. Badanie jest wskazane w celu:

• Sprawdzenia skuteczności szczepienia. To główne zastosowanie. Badanie pozwala obiektywnie potwierdzić, czy organizm prawidłowo odpowiedział na szczepionkę i wytworzył wystarczający poziom przeciwciał ochronnych. Jest to szczególnie ważne u osób z grup ryzyka.
• Potwierdzenia statusu odporności u osób, które nie są pewne, czy były w przeszłości szczepione lub czy chorowały na WZW B.
• Odróżnienia odporności poszczepiennej od tej po przechorowaniu. W pełnej diagnostyce, wynik anty-HBs interpretuje się razem z wynikiem HBc przeciwciała całkowite (które nie powstają po szczepieniu).
• Podjęcia decyzji o szczepieniu lub dawce przypominającej. Wynik obiżony jest wskazaniem do szczepienia lub doszczepienia, szczególnie u osób z grup ryzyka (pracownicy ochrona zdrowia)
• Przed planowaną ciążą, aby świadomie ocenić swoją odporność.
• Przed rozpoczęciem leczenia immunosupresyjnego lub podjęciem pracy w zawodzie medycznym.

Badanie to jest kluczowym elementem profilaktyki WZW B. Polecamy je w szczególności:

• Pracownikom ochrony zdrowia i studentom kierunków medycznych, dla których weryfikacja odporności poszczepiennej jest często wymagana i kluczowa dla bezpieczeństwa.
• Osobom z obniżoną odpornością (pacjentom dializowanym, po przeszczepach, w trakcie leczenia immunosupresyjnego), aby sprawdzić, czy ich organizm był w stanie prawidłowo odpowiedzieć na szczepienie.
• Osobom, które chcą sprawdzić, czy nadal posiadają odporność wiele lat po szczepieniu w dzieciństwie.
• Partnerom seksualnym i domownikom osób zakażonych HBV, w celu weryfikacji statusu odporności przed ewentualnym szczepieniem.
• Kobietom planującym ciążę, które nie mają udokumentowanej odporności.
• Osobom przygotowującym się do długich lub egzotycznych podróży.

Częstotliwość badania zależy od celu i indywidualnego ryzyka.

• W celu oceny odpowiedzi na szczepienie, badanie najlepiej wykonać jednorazowo, od 4 do 6 tygodni po zakończeniu pełnego cyklu szczepień (wszystkich dawek).
• U osób z grup wysokiego ryzyka ciągłego narażenia na zakażenie (np. personel medyczny) lub u pacjentów z niedoborami odporności, lekarz może zalecić okresowe sprawdzanie miana przeciwciał (np. raz na kilka lat) i ewentualne podanie dawki przypominającej, jeśli poziom przeciwciał spadnie.

Przygotowanie do badania jest bardzo proste.

• Badanie nie wymaga bycia na czczo. Natomiast warto zachować 2-3h odstępu między posiłkiem a pobraniem krwi. Takie działanie zapobiega tzw. próbce „lipemicznej", czyli takiej, w której znajduje się zbyt wysoka poposiłkowa ilość tłuszczów.
• Przed pobraniem wypij szklankę niegazowanej wody.
• Krew można pobrać o dowolnej porze dnia.

Wynik badania odzwierciedla stan układu odpornościowego.

• Czynniki immunologiczne:
• • •
    Szczepienie i przebycie zakażenia to główne i pożądane przyczyny obecności przeciwciał.
  • •
    Czas od ostatniego kontaktu z antygenem (poziom przeciwciał może z upływem wielu lat stopniowo spadać).
  • •
    Niewielki odsetek osób (tzw. non-responders) nie wytwarza przeciwciał mimo prawidłowo przeprowadzonego szczepienia.
• Czynniki farmakologiczne:
• • •
    Leczenie immunosupresyjne może osłabić odpowiedź na szczepienie.

Wynik badania HBs przeciwciała podawany jest ilościowo i ma jasno określone znaczenie.

• Wynik dodatni (w zakresie, powyżej zakresu) oznacza obecność przeciwciał ochronnych i świadczy o odporności na zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B.
• • •
    U osoby z ujemnym wynikiem przeciwciał anty-HBc, taki wynik świadczy o odporności nabytej w wyniku szczepienia.
  • •
    U osoby z dodatnim wynikiem przeciwciał anty-HBc, świadczy o odporności nabytej po przechorowaniu.
• Wynik ujemny (poniżej zakresu) oznacza brak odporności ochronnej i podatność na zakażenie wirusem WZW B. Taki wynik może występować u osób nigdy nieszczepionych i niechorujących. Może również świadczyć o braku odpowiedzi na szczepienie lub o zaniku odporności po wielu latach.