Trądzik pospolity – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest trądzik pospolity?

Trądzik pospolity (młodzieńczy, ang. acne vulgaris) jest chorobą przewlekłą, której pierwsze objawy pojawiają się najczęściej u nastolatków. W okresie dojrzewania trądzik uważany jest za stan fizjologiczny, ponieważ w tym czasie kształtuje się gospodarka hormonalna. U dziewcząt i chłopców dochodzi do wzrostu poziomu androgenów (testosteronu), które stymulują pracę gruczołów łojowych. Nadmiar łoju (sebum) sprzyja rozwojowi bakterii tlenowych i powstaniu stanu zapalnego.

Trądzik pospolity – przyczyny

• Zwiększona produkcja łoju, najczęściej z powodu zwiększonego wydzielania androgenów;
• nadmierna keratynizacja (rogowacenie) naskórka, który zatyka ujścia gruczołów łojowych;
• niewłaściwa dieta – nadmiar nabiału w diecie, cukrów prostych i produktów o wysokim indeksie glikemicznym może nasilać zmiany trądzikowe;
• bakterie Cutibacterium acnes – wchodzą w skład naturalnej flory bakteryjnej skóry twarzy, jednak jeśli występują w nadmiarze (zaburzona równowaga w wyniku antybiotykoterapii, niewłaściwej pielęgnacji), mogą wywoływać trądzik pospolity;
• stres;
• palenie tytoniu;
• czynniki genetyczne i immunologiczne.

Trądzik pospolity – objawy

Pierwszymi objawami trądziku są zaskórniki – otwarte i zamknięte (drobne wypukłe punkty o lekko żółtawym lub czarnym zabarwieniu). Zlokalizowane są zwykle na twarzy, niekiedy również na plecach, ramionach, klatce piersiowej. Z czasem mogą pojawić się grudki i krostki – czerwone, wypukłe zmiany, będące wynikiem stanu zapalnego, który pojawia się wokół ujść gruczołów łojowych.

W cięższym przebiegu choroby występują guzki i cysty, które wypełnione są ropną, krwistą lub ropno-krwistą wydzieliną. Po ustąpieniu guzków często pojawiają się blizny. W najcięższych postaciach trądziku pospolitego możemy mieć do czynienia z występowaniem torbieli i głębokich ropni, po zagojeniu których pozostają głębokie blizny.

Jak wygląda trądzik pospolity?

Trądzik pospolity a trądzik różowaty

Badania hormonalne na trądzik

W przypadku trądziku pospolitego, szczególnie jeśli dotyka on osoby dorosłe, warto wykonać badania hormonalne. Wzmożona aktywność androgenów w okresie dojrzewania jest stanem fizjologicznym, natomiast u osób dorosłych może świadczyć o zaburzeniach hormonalnych. Jakie badania na trądzik warto wykonać?

• TSH
• Estradiol
• FSH i LH
• Prolaktyna 
• Testosteron
• DHEA-SO4
• SHBG

Trądzik pospolity – leczenie

Leczenie trądziku pospolitego wymaga podejścia holistycznego, czyli działania na wielu obszarach z uwzględnieniem nie tylko samej skóry, ale i całego organizmu. Skuteczna terapia powinna skupiać się przede wszystkim na odpowiedniej pielęgnacji skóry, diecie i  suplementacji. W niektórych przypadkach konieczna jest wizyta u dermatologa, endokrynologa (lub ginekologa), a nawet u… psychologa.

Pielęgnacja skóry trądzikowej

Odpowiednia pielęgnacja skóry to podstawa leczenia trądziku pospolitego. W celu dobrania najlepszych kosmetyków warto skonsultować się z dermatologiem lub kosmetologiem. Pielęgnacja skóry trądzikowej powinna bazować na kosmetykach naturalnych, NIE zawierających mydła, alkoholu i substancji komedogennych (zatykających pory). Poniżej zebraliśmy najważniejsze zasady pielęgnacji skóry trądzikowej:

• Wybieraj kosmetyki o naturalnym składzie – pielęgnacja powinna być dobrana do rodzaju Twojej cery i problemu.
• Unikaj preparatów zawierających mydło i alkohol, które będą wysuszać skórę i w konsekwencji nasilać łojotok.
• Unikaj kosmetyków komedogennych, które będą zatykać pory i powodować stany zapalne.
• Pamiętaj o ochronie przeciwsłonecznej – zbyt duża dawka promieniowania UV może nasilać zmiany trądzikowe.
• Nawilżaj skórę zarówno od zewnątrz, jak i od wewnątrz – skóra odwodniona intensywniej się przetłuszcza.
• Regularnie oczyszczaj skórę – pamiętaj przy tym o stosowaniu delikatnych kosmetyków, które dokładnie oczyszczą Twoją cerę z wszelkich zanieczyszczeń, ale nie naruszą bariery wodno-lipidowej. Jeśli zależy Ci na intensywnym oczyszczeniu i złuszczeniu, skorzystaj z usług kosmetologa. Pamiętaj też o dokładnym demakijażu.

Trądzik pospolity – dieta i suplementacja

Osoby zmagające się z trądzikiem pospolitym powinny ograniczyć w swojej diecie produkty pochodzenia zwierzęcego (mięso i nabiał). Mięso często zawiera antybiotyki i hormony, które mogą zaostrzać objawy trądziku. Z kolei spożycie nabiału wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia trądziku i to bez względu na wiek.

Nie zaleca się również spożywania produktów o wysokim indeksie glikemicznym (zwłaszcza wysokotłuszczowych i wysokowęglowodanowych), które poza tym, że wpływają na zwiększenie poziomu glukozy i insuliny, powodują też wzrost poziomu androgenów, które – jak już wiemy – nasilają produkcję sebum.

W diecie osób z trądzikiem powinny dominować świeże warzywa i owoce (ze względu na bogactwo witamin i antyoksydantów) oraz produkty bogate w kwasy tłuszczowe omega-3, które pozytywnie wpływają na ogólną kondycję skóry. Omega-3 znajdują się m.in. w orzechach, olejach roślinnych, tłustych rybach morskich, soi i nasionach chia.

Zmagając się z trądzikiem pospolitym, warto rozważyć suplementację. Witamina D, cynk, selen czy witaminy z grupy B mogą korzystnie wpłynąć na stan skóry. Pamiętaj jednak, aby stosować suplementy po okiem lekarza lub dietetyka – nieodpowiednio dobrane mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Przed planowaną suplementacją, warto wykonać badania na niedobór witamin i składników mineralnych.

Trądzik pospolity – zabiegi kosmetyczne

Domowe leczenie trądziku za pomocą odpowiedniej pielęgnacji i diety, warto wesprzeć profesjonalnymi zabiegami kosmetycznymi. Obecnie dostępnych jest wiele sposobów, pozwalających na skuteczną walkę z trądzikiem pospolitym. Przeciwtrądzikowe zabiegi kosmetyczne powinny być wykonywane przez doświadczonego kosmetologa, który specjalizuje się w leczeniu trądziku. Wśród popularnych i skutecznych zabiegów kosmetycznych na trądzik wyróżnia się:

• Laserowe leczenie trądziku – promieniowanie laserowe silnie hamuje łojotok, złuszcza martwy naskórek i działa antybakteryjnie.
• Peelingi chemiczne – z wykorzystaniem kwasów. W leczeniu trądziku pospolitego najczęściej wykorzystuje się kwasy: azelainowy, salicylowy, glikolowy, pirogronowy i migdałowy.
• Mikronakłuwanie – na przykład zabieg typu dermapen, który powoduje mikrouszkodzenie skóry z jednoczesnym zaaplikowaniem substancji aktywnej, np. retinolu. Mikronakłuwanie nie tylko działa silnie przeciwtrądzikowo, ale również przeciwstarzeniowo.
• Peeling kawitacyjny – oczyszczanie skóry za pomocą fal ultradźwiękowych.
• Oczyszczanie wodorowe – oczyszczanie porów skóry za pomocą cząsteczek aktywnego wodoru.
• Krioterapia – do usuwania blizn potrądzikowych.

Leki na trądzik pospolity

Jeśli pomimo odpowiedniej pielęgnacji, diety i zabiegów w gabinecie kosmetycznym objawy trądziku pospolitego wracają, to jest to jasny sygnał do konsultacji lekarskiej. Leczeniem trądziku zajmuje się dermatolog, a w przypadku kiedy przyczyną są zaburzenia hormonalne również endokrynolog. Przed wizytą wykonaj badania hormonalne i inne podstawowe badania krwi, dzięki którym lekarz będzie mógł stwierdzić, czy przyczyną trądziku są zaburzenia w poziomie hormonów.

W leczeniu trądziku pospolitego stosuje się leki miejscowe (maści, kremy, żele na skórę) lub leki doustne. Dobiera się je w zależności od przyczyny trądziku i stopnia nasilenia zmian. Jeśli zmiany są łagodne, często wystarczy miejscowa kuracja retinoidami (pochodnymi witaminy A), które zmniejszają łojotok lub kwasami np. azelainowym o działaniu przeciwzapalnym, przeciwłojotokowym, przeciwbakteryjnym i keratolitycznym.

Jeśli przyczyną trądziku pospolitego są bakterie Propionibacterium acnes miejscowo stosuje się antybiotyki (erytromycyna, klindomycyna) lub nadtlenek benzoilu w postaci żelu.

W przypadku zaburzeń hormonalnych konieczna może się okazać doustna terapia hormonalna (najczęściej w postaci antykoncepcji hormonalnej).

Kiedy wszystkie ww. metody leczenia trądziku pospolitego zawiodą, lekarz może przepisać Izotek, silny lek przeciwtrądzikowy o działaniu przeciwłojotokowym, antybakteryjnym i przeciwzapalnym. Izotek jest bardzo skuteczny, jednak może wywoływać wiele skutków ubocznych, dlatego stosuje się go w ostateczności.

Wcześniej wspomnieliśmy, że leczenie trądziku wymaga podejścia holistycznego, w tym nawet wsparcia psychologicznego. Stres może zaburzać gospodarkę hormonalną, która z kolei jest ściśle powiązana z kondycją skóry. Psycholog może pomóc w radzeniu sobie ze stresem, co może pozytywnie wpłynąć nie tylko na skórę, ale i na cały organizm.

Trądzik młodzieńczy a psychika młodego człowieka