Work-life balance – definicja, dyrektywa, korzyści

Work-life balance – co to jest?

Work-life balance to stan równowagi między życiem prywatnym i zawodowym. To idea, która zakłada, że w życiu każdego człowieka powinno być miejsce na rozwój zawodowy, osobisty, życie rodzinne, towarzyskie i pasje. Umożliwia realizację celów zgodnych z naszymi wartościami i oczekiwaniami. Jeśli jest umiejętnie realizowany, podnosi satysfakcję z życia, wspierając z jednej strony naszą wydajność, a z drugiej — efektywny odpoczynek.

Definicja work-life balance powstała już w latach 70. XX wieku w odpowiedzi na problemy społeczne takie jak wypalenie zawodowe i pracoholizm.

Dyrektywa work-life balance

Jeszcze do niedawna koncepcja work-life balance nie była w żaden sposób regulowana prawnie. Teoretycznie zarówno pracownicy, jak i pracodawcy wiedzieli, jak ważne jest dbanie o równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Niestety w praktyce nie zawsze były podejmowane działania mające na celu poprawę work-life balance.

W 2019 roku zaszły istotne zmiany. Parlament Europejski kwestie work-life balance określił w dyrektywnie (2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r.). Dzięki niej pracujący obywatele EU zyskują dodatkowe prawa. Najwięcej pozytywnych zmian przewidziano dla młodych rodziców.

Dyrektywa work-life balance – zmiany dla pracowników

Dzięki nowelizacji w Kodeksie Pracy pracownicy zyskują dodatkowe prawa w takich obszarach jak:

• Warunki zatrudnienia – nowo zatrudniony pracownik musi otrzymać od pracodawcy komplet informacji m.in. o warunkach umowy, rozwiązaniu umowy i benefitów pracowniczych.
• Konkurencja – pracodawca nie może zabronić pracownikowi podejmowania się dodatkowego zatrudnienia. Jedynie może zakazać współpracy z podmiotami konkurencyjnymi, ale tylko na mocy umowy o zakazie konkurencji.
• Rozwiązanie umowy o pracę:
  • pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem, który przebywa na urlopie macierzyńskim, tacierzyńskim, rodzicielskim, ojcowskim lub wychowawczym;
  • wypowiedzenie umowy przez pracodawcę zawartej na czas określony musi być przez niego uzasadnione.
• Urlop opiekuńczy – pracownikowi przysługuje dodatkowe 5 dni bezpłatnego urlopu w danym roku kalendarzowym. Urlop opiekuńczy może być wykorzystany do opieki nad dzieckiem lub dowolnej osoby, także niespokrewnionej, która zamieszkuje to samo gospodarstwo domowe co pracownik.
• Urlop z powodu siły wyższej – urlop w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w danym roku kalendarzowym. Pracownik ma prawo z niego skorzystać z powodu nagłych zdarzeń losowych (choroba, wypadek). Za ten okres pracownikowi przysługuje 50% wynagrodzenia.
• Urlop ojcowski – każdy pracujący tata może skorzystać z urlopu ojcowskiego (10 dni roboczych) w ciągu 24 miesięcy od dnia narodzin dziecka.
• Urlop rodzicielski – każdy rodzic musi wykorzystać przynajmniej 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Swojej części nie może przekazać drugiemu rodzicowi.
• Nadgodziny – pracodawca nie może wymagać pracy w godzinach nadliczbowych i nocnych od pracownika, którego dziecko nie ukończyło 8. r.ż.

Dyrektywa work-life balance – od kiedy w Polsce?

W Polsce dyrektywa work-life balance obowiązuje od 9 marca 2023 roku. Ustawa została wdrożona poprzez nowelizację w Kodeksie Pracy.

Jak poprawić work-life balance w firmie?

Prawa pracownika wynikające z Dyrektywy UE i nowelizacji Kodeksu Pracy to jeszcze nie wszystko. Na poprawę work-life balance w firmie bezpośredni wpływ mają również pracodawcy, a także sami pracownicy. Poniżej znajdziesz konkretne przykłady.

Jak pracodawca może poprawić work-life balance w firmie?

• Elastyczny czas pracy – na wielu stanowiskach nie ma potrzeby, aby pracownicy wykonywali swoje obowiązki w sztywnych ramach czasowych. Niektórzy najwięcej energii mają rano, a inni dopiero w godzinach popołudniowych. To oznacza, że poziom motywacji i kreatywności także zmienia się w ciągu dnia. Pozwól pracownikom pracować wtedy, kiedy czują się najlepiej. Dzięki temu będą bardziej produktywni a Ty szybko zobaczysz tego efekty.
• Możliwość pracy zdalnej – jeśli tylko stanowisko na to pozwala, pracownicy powinni mieć możliwość pracy zdalnej, a przynajmniej hybrydowej. Praca z domu pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze na dojazdach do pracy, co z pewnością przyczyni się do poprawy work-life balance.
• Atrakcyjne benefity dla pracowników – prywatna opieka medyczna, dopłata do zajęć sportowych czy owocowe piątki to już niemal standard w każdej firmie. Jeśli chcesz zadbać o work-life balance swoich pracowników, postaw na bardziej atrakcyjne benefity np. dodatkowy płatny urlop czy dofinansowanie konsultacji z dietetykiem lub psychologiem.
• Dofinansowanie kursów i szkoleń – być może Twoi pracownicy chcą się rozwijać, ale nie mają na to czasu i budżetu. W końcu czas wolny po pracy chcą przeznaczyć na sprawy prywatne. Dofinansowanie kursów i szkoleń, które pracownicy mogliby realizować w godzinach pracy, jest dobrym rozwiązaniem.
• Sabbatical – dodatkowy dłuższy (i w pełni płatny!) urlop dla pracowników z długim stażem to całkiem kusząca perspektywa. Po dłuższym wypoczynku każdy wróci wypoczęty z głową pełną pomysłów. Sabbatical może działać motywująco i zmniejszać rotację pracowników.
• Ankiety satysfakcji pracownika – chcesz wiedzieć, jak naprawdę czują się pracownicy w firmie? Dzięki regularnemu przeprowadzaniu ankiet dowiesz się, co w firmie działa dobrze a co źle oraz co możesz zrobić, by poprawić work-life balance pracowników.

Work-life balance w praktyce, czyli 5 inspirujących przykładów

Masz wątpliwości, czy powyższe propozycje rzeczywiście poprawią work-life balance w Twojej firmie? Nie dowiesz się tego, jeśli nie spróbujesz. Testuj różne rozwiązania i wybierz te, które najlepiej odpowiadają Twoim pracownikom. Poniżej zapoznaj się z przykładami konkretnych rozwiązań, które znacznie poprawiły work-life balance pracowników.

Biedronka – Jeronimo Martins Polska S.A.

Biedronka oferuje swoim pracownikom wiele rozwiązań, które przyczyniają się do poprawy work-life balance. Osoby zatrudnione w firmie mogą skorzystać z ponad 20 programów socjalnych i benefitów. Na szczególną uwagę zasługuje program „Razem zadbajmy o zdrowie”. Jego celem jest profilaktyka zdrowotna i zwiększanie świadomości na temat zdrowego stylu życia. Pracownicy w centrach dystrybucyjnych i biurach mogą wykonać w miejscu pracy badania krwi oraz skonsultować się z wieloma specjalistami medycznymi m.in. dietetykiem i dermatologiem. Taką Akcję Zdrowia możesz też przeprowadzić w swojej firmie.

The Scottish Court Services: wsparcie dla mam

Organizacja odpowiedzialna za szkocki system sądowniczy zmagała się z dużą rotacją wśród kobiet, którym trudno było pogodzić życie zawodowe z prywatnym. W związku z tym The Scottish Court Services wprowadziło system zorientowany na potrzeby mam. I tak kobiety zatrudnione w SCS mają zapewniony elastyczny czas pracy, dofinansowanie opieki dla dziecka (refundacja części kosztów związanych z czesnym w żłobku, przedszkolu) czy dodatkowy urlop rodzicielski (na specjalne okazje, np. ukończenie szkoły przez dziecko). Dodatkowo firma organizuje zbiórki i zapewnia wsparcie finansowe rodzinom, które wychowują niepełnosprawne dziecko.

Lothian and Borders Police: elastyczny model pracy

Lothian and Borders Police to organizacja policyjna, przed którą stało kilka wyzwań: poszerzenie kwalifikacji i zwiększenie zaangażowania pracowników, uproszczenie procedur zewnętrznych oraz ograniczenie ilości skarg pracowniczych. W ramach work-life balance wdrożono w organizacji elastyczny model pracy, polegający na m.in.:

• dostosowaniu pracy do indywidualnych oczekiwań (pracownicy mogą pracować dłużej, ale przez mniejszą ilość dni);
• możliwości czasowej rezygnacji z części obowiązków przypisanych do danego stanowiska;
• wprowadzeniu urlopów związanych z osiągnięciami sportowymi.

Instytut Lotnictwa: poradnictwo psychologiczne

Nawet najlepiej zorganizowane środowisko pracy nie jest wolne od konfliktów, chwilowych problemów organizacyjnych czy wewnętrznych napięć. Aby wspierać pracowników w walce ze stresem, Instytut Lotnictwa wdrożył program Workplace Options. Daje on możliwość telefonicznej konsultacji z psychologiem lub terapeutą. Pracownicy mogą zasięgnąć opinii specjalisty przy pełnym zachowaniu anonimowości — podczas rozmowy podają tylko kod firmy. To pomaga im w radzeniu sobie z trudnościami, tymi dotyczącymi zarówno życia zawodowego, jak i prywatnego.

CEMEX Polska: fokus na zdrowie

W trosce o zdrowie i samopoczucie pracowników CEMEX Polska realizuje kompleksowy program w zakresie profilaktyki zdrowotnej. Obejmuje on różnego rodzaju akcje (np. Dni BHP i Zdrowia), w których pracownik może wziąć udział z całą swoją rodziną. Dodatkowo firma organizuje interaktywne szkolenia i warsztaty prozdrowotne dostosowane do potrzeb różnych grup, np. kobiet lub osób 50+. CEMEX POLSKA zachęca do aktywnego monitorowania swojego stanu zdrowia poprzez badania kontrolne, przestrzegania zasad prawidłowego odżywiania, a także promuje zasady zdrowia psychicznego, angażując ekspertów w prezentowanie metod radzenia sobie ze stresem.

Danone: godzenie obowiązków

Czas po pracy powinien być czasem wolnym, przeznaczonym na odpoczynek, realizację hobby czy spotkania z przyjaciółmi i rodziną — z tego założenia wyszła firma Danone, wprowadzając możliwość korzystania z usług pocztowych i kurierskich w miejscu pracy. Dzięki takiej opcji pracownicy mogą odbierać i nadawać przesyłki bez kolejek na poczcie i obaw o to, czy zdążą wrócić do domu, zanim kurier zadzwoni do drzwi.

Work-life balance to same korzyści!

Wprowadzenie w firmie inicjatyw, mających na celu poprawę work-life balance przyniesie wiele korzyści. Oto najważniejsze z nich:

• Lepsze zdrowie – work-life balance pozytywnie oddziałuje zarówno na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne pracowników. Dzięki temu pracownicy rzadziej przebywają na zwolnieniach lekarskich.
• Zwiększona efektywność – wypoczęty pracownik jest bardziej produktywny i z chęcią wykonuje powierzone mu obowiązki.
• Mniejsza rotacja pracowników – im lepsze warunki pracy, tym mniejsza szansa, że pracownik będzie poszukiwał nowych możliwości zawodowych. Wysoka rotacja pracowników to konieczność częstej rekrutacji, która generuje dodatkowe koszty.
• Pozytywny wizerunek firmy – chcesz być pozytywnie oceniany jako pracodawca? Zadbaj o work-life balance swoich pracowników. Dzięki temu zatrzymasz w firmie najlepszych specjalistów, a pracownicy będą dobrze o Tobie mówić.

Pamiętaj, że work-life balance przynosi korzyści nie tylko pracownikom, ale także pracodawcy! Zespół złożony z wypoczętych, zmotywowanych osób chętniej zaangażuje się w realizację celów firmy i częściej będzie proponował usprawnienia i nowości, które są podstawą rozwoju organizacji.

Chcesz poprawić work-life balance swoich pracowników, ale nie wiesz, od czego zacząć?

A co powiesz na atrakcyjny benefit pracowniczy, jakim jest Akcja Zdrowia w Twojej firmie? Specjaliści uPacjenta wykonają w siedzibie przedsiębiorstwa badania, które dostarczą pracownikom informacji na temat ich ogólnego stanu zdrowia. Dodatkowo każdy pracownik będzie mógł skonsultować wyniki badań online oraz otrzyma materiały edukacyjne wspierające utrzymanie dobrostanu zarówno fizycznego, jak i psychicznego.