Stłuszczenie wątroby – objawy, dieta, leczenie

Stłuszczenie wątroby – co to jest?

Stłuszczenie wątroby to proces chorobowy, w którym dochodzi do odkładania się tłuszczu w hepatocytach (komórkach wątroby). Brak podjętego leczenia stopniowo uszkadza wątrobę, prowadząc do jej zwłóknienia, a nawet nieodwracalnej marskości.

Stłuszczenie wątroby – objawy

Stłuszczenie wątroby, zwłaszcza w początkowym jej stadium, często przebiega bezobjawowo. Pierwsze dolegliwości mogą być mylone z innymi chorobami układu pokarmowego. Wśród najczęstszych objawów wyróżnia się:

• ogólne osłabienie;
• przewlekłe zmęczenie;
• złe samopoczucie;
• zaburzenia snu;
• nudności i wymioty;
• uczucie pełności w brzuchu;
• dyskomfort w okolicy prawego żebra.

Stłuszczenie wątroby – objawy skórne

Objawy skórne stłuszczenia wątroby najczęściej obserwowalne są w zaawansowanym stadium choroby, a mogą do nich należeć:

• żółtaczka – zażółcenie skóry i białek oczu;
• żółtaki – podskórne złogi cholesterolu, najczęściej w postaci małych żółtych grudek w okolicy oczu;
• rogowacenie ciemne – ciemne zmiany na skórze w okolicach szyi, pach i pachwin;
• rumień dłoni (czerwone plamy);
• pajączki – czerwone, rozgałęzione naczynka krwionośne na skórze;
• świąd skóry;
• poszerzenie naczyń żylnych na brzuchu tzw. brzuch meduzy.

Przyczyny stłuszczenia wątroby

Według międzynarodowej klasyfikacji chorób stłuszczenie wątroby można podzielić na alkoholowe oraz niealkoholowe. W obu przypadkach dochodzi do gromadzenia się komórek tłuszczowych w wątrobie, jednak inna jest tego przyczyna.

Alkoholowe stłuszczenie wątroby

Alkoholowe stłuszczenie wątroby związane jest z nadużywaniem alkoholu.

Wątroba pełni w organizmie funkcję filtra. Rozkłada szkodliwe substancje, aby organizm mógł je wykorzystać w innych procesach metabolicznych czy usunąć je z organizmu. Wątroba przekształca alkohol w aldehyd i kwas octowy. Oba związki bardzo obciążają wątrobę, szzególnie gdy występują w nadmiarze. Zatem regularne nadużywanie alkoholu prowadzi do stłuszczenia wątroby.

Niealkoholowe stłuszczenie wątroby

W przypadku niealkoholowego stłuszczenia wątroby, przyczyn nadmiernego odkładania się lipidów w wątrobie może być wiele. Wśród nich, wyróżnia się:

• wysokotłuszczowa i wysokowęglowodanowa dieta;
• choroby metaboliczne, a w szczególności zaburzenia metabolizmu kwasów tłuszczowych w adipocytach (komórkach tłuszczowych), mięśniach i wątrobie;
• nadwaga i otyłość;
• niedożywienie (deficyt białka w diecie);
• cukrzyca;
• insulinooporność;
• wirusowe zapalenie wątroby;
• celiakia;
• choroba Leśniowskiego-Crohna;
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• rak trzustki i inne choroby trzustki;
• nadużywanie leków, a w szczególności antybiotyków, cytostatyków, witaminy A, sterydów, estrogenów i salicylanów.

Diagnostyka stłuszczenia wątroby

Podstawowym badaniem pozwalającym zdiagnozować stłuszczenie wątroby jest USG jamy brzusznej. Lekarz może je zlecić na podstawie uzyskanego wywiadu i stwierdzenia przynajmniej dwóch objawów zespołu metabolicznego tj.:

• obwód talii: kobiety ≥ 80 cm, mężczyźni ≥ 94 cm
• RR (ciśnienie tętnicze) ≥ 130/85 mm Hg lub leki hipotensyjne
• glukoza na czczo ≥ 100 mg/dl lub leki przeciwcukrzycowe
• trójglicerydy > 150 mg/dl lub leki hipolipemizujące
• cholesterol HDL: kobiety < 50 mg/dl, mężczyźni < 40 mg/dl

Dlatego na wizycie u lekarza warto stawić się już z aktualnymi wynikami badań krwi (aby przyspieszyć diagnostykę). Aby uzyskać pełen obraz stanu zdrowia wątroby, należy wykonać badania takie jak: próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP) i lipidogram (cholesterol całkowity, cholesterol LDL, HDL, trójglicerydy). Dobrze jest także oznaczyć poziom glukozy i insuliny we krwi, ponieważ osoby zmagające się z chorobą stłuszczeniową wątroby, mają również do czynienia z hiperglikemią.

Stłuszczenie wątroby – leczenie

Leczenie stłuszczenia wątroby należy rozpocząć przede wszystkim od zmiany trybu życia. Zmiana diety to podstawa! W wielu przypadkach konieczna będzie również redukcja masy ciała. Warto jednak, by proces ten przebiegał pod czujnym okiem lekarza lub dietetyka. Oprócz diety warto wprowadzić więcej aktywności fizycznej, która będzie sprzymierzeńcem w walce z odchudzaniem. W niektórych przypadkach (najlepiej po konsultacji z lekarzem) można wspomóc się środkami farmakologicznymi.

Czy stłuszczenie wątroby jest odwracalne?

Leki na stłuszczenie wątroby

Leki na stłuszczenie wątroby takie jak sylimaryna i heparegen jedynie wspierają leczenie stłuszczenia wątroby. Tak jak pisaliśmy wyżej, podstawą leczenia jest zmiana diety.

Sylimaryna na stłuszczenie wątroby

Podstawowym lekiem na stłuszczenie wątroby jest sylimaryna – wyciąg z nasion ostropestu plamistego. Sylimaryna działa przeciwzapalnie, detoksykująco, antyoksydacyjnie, rozkurczowo, żółciotwórczo i żółciopędnie. Obniża poziom cholesterolu we krwi i zapobiega wytrącaniu się kamieni żółciowych. Chroni wątrobę przed działaniem wielu trucizn (m.in. alkoholu i mykotoksyn muchomora sromotnikowego). Sylimaryna jest bardzo dobrze tolerowana, nie powoduje istotnych skutków ubocznych i jest dostępna bez recepty.

Heparegen na stłuszczenie wątroby

Substancją czynną leku jest kwas tiazolidynokarboksylowy, który wspomaga rozkład toksyn w wątrobie. Lek chroni wątrobę przed szkodliwym wpływem alkoholu oraz toksynami wirusowymi i bakteryjnymi. Heparegen zwiększa także wydzielanie żółci. Lek wydawany jest na receptę.

Leczenie warto wspomóc również właściwą suplementacją. Można rozważyć przyjmowanie kwasów tłuszczowych omega-3, N-acetylocysteiny i kurkuminy, która wykazuje działanie antyoksydacyjne.

Jeśli zmagasz się ze stłuszczeniem wątroby, wszelkie zmiany dietetyczne oraz suplementację warto skonsultować z dietetykiem. Stłuszczenie wątroby pośrednio dotyka też innych narządów i wpływa na cały metabolizm organizmu, dlatego warto działać pod okiem specjalisty. Dietetyk, przeprowadzając z Tobą szczegółowy wywiad, analizując wyniki badań krwi i dotychczasowe zwyczaje żywieniowe, dobierze dietę i suplementy idealnie dopasowane do Twoich potrzeb. Zaufaj specjalistom i pozwól im się sobą zaopiekować!

Dieta na stłuszczenie wątroby

Jak odwrócić stłuszczenie wątroby? Leczenie stłuszczenia wątroby opiera się przede wszystkim na wdrożeniu odpowiedniej diety. Co to oznacza w praktyce? Przygotowaliśmy kilka pomocnych porad!

• • Ogranicz spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych, których głównym źródłem są tłuste mięsa (wieprzowina, tłusta wołowina, kaczka, gęsina, dziczyzna), podroby, smalec, masło, śmietana oraz oleje tropikalne (palmowy, kokosowy). Alternatyw jest sporo! W tym przypadku tłuste mięso zastąp tym przyrządzonym na parze, gotowanym, pieczonym lub grillowanym. 
  • Wyeliminuj z diety tłuszcze typu trans, które znajdują się w margarynach, wyrobach cukierniczych, czekoladowych, zupach i sosach w proszku, przekąskach typu snack oraz posiłkach typu fast food. Korzystny wpływ na zdrowie wykazują kwasy tłuszczowe jedno- i wielonienasycone występujące m.in. w oleju krokoszowym, rzepakowym i oliwie z oliwek. Szczególną uwagę zwróć na kwasy omega-3 zawarte w rybach i olejach rybich (EPA i DHA), ale także nasionach chia, siemieniu lnianym, czy orzechach (ALA).
  • Nie zapominaj o warzywach i owocach. Najlepiej sprawdzą się pomidory, marchew, kapusta pekińska, ogórki kiszone — a także mandarynki, brzoskwinie, banany czy arbuzy. To źródła cennych witamin, składników mineralnych oraz antyoksydantów.
  • Z nabiału wybieraj chude mleko i jego przetwory.
  • Pamiętaj o produktach zbożowych, które bogate są w błonnik i substancje odżywcze. Nadadzą się tu różnego rodzaju kasze, a także płatki owsiane. Zamiast białego pieczywa, sięgaj po te ciemne, pełnoziarniste.
  • Zrezygnuj lub ogranicz do minimum słodycze, słone przekąski i inną żywność typu fast food.

Leczenie stłuszczenia wątroby to wieloetapowy proces. Pamiętaj, by właściwie o siebie zadbać — jedz zdrowo i nie zapominaj przy tym o aktywności fizycznej i regularnych badaniach.