Powikłania zatorowo-zakrzepowe. Kiedy mogą wystąpić i jak ograniczyć ryzyko?

Mechanizm powstawania powikłań zatorowo-zakrzepowych

Tworzenie się zakrzepów to jeden z naturalnych mechanizmów naprawczych, który zachodzi, kiedy dojdzie do naruszenia struktury naczynia krwionośnego. W miejscu uszkodzenia gromadzą się trombocyty (płytki krwi), tworząc czop, blokujący wypływ krwi. Czop ten jest dodatkowo wzmacniany dzięki działaniu specjalnych białek, określanych jako czynniki krzepnięcia. Następnie, kiedy krwawienie zostaje zachowane, czop zostaje rozpuszczony.

Zdarza się jednak, że proces zakrzepowy zostaje nadmiernie aktywowany. Wtedy do powstałego zakrzepu dołączają się kolejne płytki krwi i inne cząsteczki, tworząc nieregularne kolumny. W ten sposób powstaje skrzeplina, która może w skrajnych przypadkach zamknąć światło naczynia albo oderwać się od ściany i przemieścić w kierunku innych naczyń. Obie te sytuacje są bardzo groźne - mogą prowadzić do wstrząsu lub zatrzymania krążenia.

Do najczęstszych powikłań zatorowo-zakrzepowych należy zakrzepica żył głębokich oraz zatorowość płucna. Pierwszy z tych problemów pojawia się, kiedy skrzepy rozwijają się w żyłach łydek, uda lub miednicy. Natomiast o zatorowości płucnej mówimy, kiedy zakrzep oderwie się i przemieści w kierunku tętnic płucnych.

Co sprzyja powikłaniom zatorowo-zakrzepowym?

Istnieją pewne zachowania, schorzenia i czynniki, które podnoszą ryzyko epizodów zatorowo-zakrzepowych. Są to:

• rozległe urazy i uszkodzenia tkanek;
• zabiegi operacyjne, zwłaszcza ortopedyczne;
• długotrwałe unieruchomienie (mowa tu zarówno o pobycie w szpitalu, jak i wielogodzinnej podróży samolotem);
• otyłość;
• niewydolność serca;
• nałogowe palenie papierosów;
• przebyte epizody choroby zakrzepowo-zatorowej;
• stosowanie wybranych leków (hormonalnych, w tym środków antykoncepcyjnych, czy przeciwnowotworowych);
• choroby serca, reumatyczne, hematologiczne oraz schorzenia zapalne jelit.

Warto w tym miejscu zatrzymać się i zastanowić nad aktualnie prowadzonym przez nas stylem życia. Zamknięcie obiektów sportowych, epizody izolacji i praca zdalna sprzyjają wielogodzinnemu pozostawaniu w tej samej pozycji. Wywołuje to efekt podobny do długiej podróży samolotem - naczynia zacieśniają się, blokując przepływ krwi, co ułatwia tworzenie skrzeplin. Brak ruchu w połączeniu z innymi niezdrowymi nawykami oraz stosowaniem środków podnoszących ryzyko zakrzepicy sprawia, że co roku na tę chorobę umiera więcej Europejczyków niż na raka płuc, piersi, prostaty i AIDS łącznie.