Oglądanie znamion nie wystarczy. Jak zapobiegać czerniakowi skóry?

Czerniak - najniebezpieczniejszy nowotwór skóry

Czerniak to nowotwór złośliwy skóry pochodzący od melanocytów (czyli komórek mających na celu wytwarzanie barwnika - melaniny) i powstający na skutek ich nadmiernego pobudzania. To właśnie melanina sprawia, że skóra ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowym. Choć czerniaki występują najczęściej na nogach lub w obrębie klatki piersiowej, mogą pojawić się w każdym miejscu na skórze - w tym w okolicy twarzy, a także miejscach osłoniętych, które w niewielkim stopniu narażone są na kontakt z promieniami UV (jak pośladki czy wargi sromowe) [1].

Statystyki są niepokojące. W Polsce z powodu czerniaka umiera o 20% więcej chorych niż w Europie - przy 50% mniejszej częstości zachorowań. Wpływa na to późna wykrywalność oraz brak odpowiedniej profilaktyki. Co roku wzrasta również odsetek chorych dzieci oraz osób poniżej 20. roku życia [2].

Wzrostowi zachorowań sprzyja ekspozycja na słońce przy braku zachowania odpowiedniej ochrony skóry. Wiele osób nadal nie wie, jak prawidłowo odróżnić pieg od brodawki lub niepokojącego wykwitu skórnego, który może świadczyć o rozwijającym się nowotworze. Warto więc wybierać się na regularne kontrole dermatologiczne naszych znamion - zwłaszcza nowych, które pojawiły się na skórze w okresie letnim.

Czym charakteryzują się niepokojące znamiona?

Niepokój powinny wzbudzić wszystkie znamiona, które:

• przypominają rany, jednak się nie goją;
• wyglądają inaczej od pozostałych;
• swędzą;
• krwawią lub sączą się;
• zmieniają swój kształt, rozmiar lub kolor;
• mają perłowy połysk;
• są asymetryczne, mają nieregularne brzegi;
• ich powierzchnia jest szorstka lub łuskowata [3].

 
Warto również pamiętać, że pod wpływem promieniowania UV czerniak może powstać ze starszego (wcześniej zdrowego) znamienia na skórze.
Choć oparzenia spowodowane nadmiernym i nieprzemyślanym opalaniem to najczęstsze przyczyny rozwoju czerniaka - szkodliwy wpływ mogą mieć również czynniki genetyczne dziedziczone po naszych przodkach. Osoby o naturalnie bladej karnacji i skórze pokrytej piegami posiadają wyższą wrażliwość na szkodliwe promieniowanie ultrafioletowe.