Co to jest niedokrwistość?
Niedokrwistość inaczej nazywana jest anemią. To stan chorobowy, w którym w organizmie występuje zbyt mała liczba czerwonych krwinek, potrzebnych by dostarczać odpowiednią ilość tlenu do tkanek całego ciała. Jak zbadać niedokrwistość? Anemię diagnozuje się ją na podstawie badań krwi, określając poziom m.in.:
- erytrocytów – czerwonych krwinek, których rolą transportowanie tlenu w układzie krwionośnym;
- hemoglobiny – czyli głównego białka znajdującego się w erytrocytach;
- hematokrytu – określającego stosunek objętości erytrocytów do pozostałych elementów krwi – trombocytów i leukocytów.
- żelaza - pierwiastka wchodzącego w skład hemoglobiny.
Jak rozpoznać niedokrwistość?
Objawy niedokrwistości mogą różnić się w zależności od jej przyczyny. Najczęściej jednak pojawiają się:
- ból lub zawroty głowy;
- łamliwe paznokcie;
- duszności, bóle w klatce piersiowej;
- zmęczenie, osłabienie;
- kłopoty z koncentracją;
- blada lub zabarwiona na żółto skóra;
- powiększone węzły chłonne, śledziona lub wątroba;
- zimne dłonie i stopy;
- szybkie lub nieregularne bicie serca;
- bóle stawów, kości;
- omdlenia.
Co powoduje niedokrwistość?
Najczęściej niedokrwistość wynika z niedoboru żelaza. Szpik kostny potrzebuje żelaza, by produkować hemoglobinę. W przypadku niedoboru tego pierwiastka, organizm nie wytwarza odpowiedniej ilości hemoglobiny dla czerwonych krwinek. U kogo zwykle występuje ta odmiana anemii? U kobiet w ciąży, osób, które straciły sporo krwi, mają nowotwór lub przyjmują leki przeciwbólowe, przyczyniające się do zapalenia błony śluzowej żołądka.
Co jeszcze powoduje niedokrwistość? Kolejną częstą przyczyną niedokrwistości jest dieta pozbawiona kluczowych składników odżywczych. Niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego może powodować zmniejszoną produkcję czerwonych krwinek. Czasami niedokrwistość wynika z przewlekłych chorób, takich jak choroba nerek, reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba Leśniowskiego-Crohna.
Następnym czynnikiem wywołującym anemię może być dziedziczenie genu odpowiedzialnego za zmiany w budowie hemoglobiny. Taka hemoglobina przedwcześnie obumiera, w związku z czym w organizmie rozwija się anemia sierpowata.
Wyróżnić można również anemię aplastyczną. Występuje ona, gdy w wyniku infekcji, przyjmowania niektórych leków lub chorób autoimmunologicznych organizm nie wytwarza odpowiedniej ilości czerwonych krwinek.
Kolejnym z rodzajów niedokrwistości jest anemia hemolityczna. W tym przypadku organizm niszczy czerwone krwinki szybciej niż szpik kostny może je wytworzyć. Często spotykana jest także anemia związana z chorobami szpiku kostnego, takimi jak zwłóknienie szpiku czy białaczka.
Skutki niedokrwistości
Nierozpoznana lub nieleczona niedokrwistość może prowadzić do poważnych konsekwencji. U osób borykających się z anemią serce musi pompować więcej krwi by uzupełnić brakujący tlen. Do czego to prowadzi? Między innymi do arytmii, powiększenia lub niewydolności serca. Kolejnymi komplikacjami mogą być: silne zmęczenie, które uniemożliwia codzienne funkcjonowanie, zagrożenie życia w wyniku utraty zbyt dużej ilości krwi czy też powikłania podczas ciąży, np. przedwczesny poród.
Jakie badanie krwi na niedokrwistość?
Zastanawiasz się, jak sprawdzić niedokrwistość? Jakie badania na anemię warto wykonać? Pakiet badań na niedokrwistość dostępny w katalogu badań uPacjenta.pl obejmuje najważniejsze parametry, na podstawie których można ją rozpoznać:
Żelazo
Żelazo odpowiedzialne jest za produkcję hemoglobiny, która transportuje tlen w organizmie. Niski poziom tego pierwiastka może oznaczać dietę ubogą w żelazo, ciążę, dużą utratę krwi lub anemię. Za wysoki poziom żelaza wskazuje natomiast na przyjmowanie nadmiarowej dawki suplementów lub na chorobę nazywaną hemochromatozą, która polega na nadmiernym wchłanianiu żelaza z przewodu pokarmowego.
Ferrytyna
Ferrytyna to białko krwi wiążące atomy żelaza i magazynujące je w organizmie. Obniżony poziom ferrytyny oznacza, że zapasy żelaza w organizmie są niskie, co może skutkować anemią. Z kolei za wysoki poziom ferrytyny może wskazywać na reumatoidalne zapalenie stawów, choroby wątroby czy nadczynność wątroby.
Kwas foliowy i witamina B12
Organizm potrzebuje witaminy B12 oraz kwasu foliowego do tworzenia czerwonych krwinek, budowania komórek oraz prawidłowej pracy układu nerwowego. Niedobór tych składników może więc świadczyć o niedokrwistości.
Morfologia krwi (pełna)
Pełna morfologia weryfikuje dokładnie stan czerwonych krwinek. Sprawdza poziom hemoglobiny i hematokrytu, a także liczbę czerwonych oraz białych krwinek i płytek krwi. Pozwala również oznaczyć MCV, czyli miarę średniej wielkości krwinek. Każdy z tych parametrów jest kluczowy w diagnozowaniu anemii.
OB (odczyn Biernackiego)
Poziom OB weryfikuje szybkość sedymentacji erytrocytów, czyli to, z jaką prędkością opadają erytrocyty w niekrzepnącej krwi (w ciągu jednej godziny). Zwiększone OB występuje przy stanach zapalnych, anemii, ciąży czy chorobach autoimmunologicznych. Natomiast obniżony poziom OB pojawić się może przy anemii sierpowatej, zespole chronicznego zmęczenia, białaczce czy niewydolności serca.
Sprawdź, jakie badania krwi należy wykonać na czczo.
Rozpoznanie anemii i jej rodzaju jest kluczowe, żeby wdrożyć odpowiednie leczenie. Wykonaj badanie niedokrwistości, jeśli dostrzegasz u siebie oznaki mogące o świadczyć o schorzeniu lub profilaktycznie sprawdź wszystkie wymienione wskaźniki przy corocznym badaniu krwi. Zobacz, jak zbadać niedokrwistość i jakie badanie warto wykonać w celu dalszej diagnozy.
