Według ekspertów uczestniczących w VIII Kongresie Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego, niemal 19 milionów Polaków ma podwyższony poziom cholesterolu. Dodatkowo tylko niecałe 8 milionów z tej grupy podejmuje działania, które mogą obniżyć ten wskaźnik. Te statystyki są niepokojące - podwyższony poziom cholesterolu podnosi ryzyko poważnych problemów zdrowotnych. Jak się przed nimi ustrzec? Pierwszym krokiem jest regularne wykonywanie lipidogramu.
Czym jest lipidogram?
Lipidogram (inaczej nazywany profilem lipidowym) to całościowy test cholesterolu. Polega na określeniu poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Dlaczego to badanie jest tak przydatne? Zbyt wysoki poziom cholesterolu nie wywołuje szczególnych objawów, natomiast może doprowadzić choroby wieńcowej i miażdżycy, a w efekcie nawet do zawału lub udaru.
Co zawiera lipidogram?
1. Cholesterol całkowity
Cholesterol jest substancją organiczną, która znajduje się we wszystkich komórkach ciała. Jest wytwarzany również przez wątrobę, a organizm potrzebuje go do poprawnego funkcjonowania – m.in. do budowy komórek i niektórych hormonów. Badanie całkowitego poziomu cholesterolu określa jego łączną ilość w organizmie – sumę lipoprotein zarówno o małej, jak i o dużej gęstości.
2. HDL
HDL to lipoproteina o dużej gęstości, uznawana za „dobry cholesterol”. Jej rolą jest odprowadzanie złego cholesterolu z innych części ciała do wątroby, która następnie usuwa cholesterol z organizmu. Dzięki HDL tętnice pozostają drożne.
3. LDL
LDL to lipoproteina o małej gęstości, czyli tzw. zły cholesterol. Kiedy jego poziom jest zbyt wysoki, w ścianach naczyń krwionośnych mogą odkładać się złogi tłuszczów, co prowadzi do powstawania blaszki miażdżycowej. Blaszka ta może prowadzić zatorów w tętnicach.
4. nie-HDL
nie-HDL to stosunek HDL do LDL. Badanie to jest przydatne jako wskaźnik ryzyka chorób serca.
5. TG
Trójglicerydy to główna forma tłuszczu występującego we krwi. Są końcowym produktem trawienia i rozkładania lipidów, dostarczają organizmowi energii i przechowują niewykorzystane kalorie.
Jak często trzeba wykonywać lipidogram?
American Heart Association zaleca, by od 20. roku życia wykonywać profil lipidowy co 4-6 lat. Warto także skonsultować z lekarzem indywidualne ryzyko wystąpienia zawału serca lub udaru i do tego ryzyka dostosować częstotliwość badań. W przypadku osób, które mają choroby układu krążenia lub są obarczone ryzykiem zawału, cholesterol powinien być badany częściej. Dodatkowymi wskazaniami do badania są m.in. palenie papierosów, cukrzyca, obecność stanów zapalnych albo przypadki udaru i wysokiego ciśnienia krwi w rodzinie.
Jak badać cholesterol? Przygotowanie
Profil lipidowy polega na pobraniu krwi, zwykle z ramienia. Do badania wystarczy niewielka ilość krwi, a sama procedura trwa bardzo krótko. Badanie powinno być wykonane na czczo, dlatego na 12 godzin przed nim nie spożywaj jedzenia ani płynów innych niż woda – tylko ją możesz pić.
W celu uzyskania jak najbardziej wiarygodnych wyników z badaniem warto poczekać około dwóch miesięcy po zawale serca, operacji, infekcji, urazie lub ciąży.
Lipidogram - normy
Jeśli zastanawiasz się, jak odczytać lipidogram, poniżej znajdują się normy poszczególnych parametrów. Pamiętaj jednak, że mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium.
Cholesterol całkowity: 125-200 mg/dl.
HDL: powyżej 50 mg/dl.
LDL: U pacjentów z wysokim ryzykiem chorób serca norma wynosi mniej niż 100 mg/dl. Dla osób z niskim ryzykiem choroby wieńcowej normą jest mniej niż 115 mg/dl.
nie-HDL: U zdrowych osób norma wynosi poniżej 145 mg/dl. U osób w grupie ryzyka norma to poniżej 130 mg/dl. Natomiast u osób z chorobą wieńcową, cukrzycą czy chorobą nerek norma wynosi poniżej 100 mg/dl.
Trójglicerydy: poniżej 150 mg/dl.
Jak zbadać cholesterol w domu?
Masz niewiele wolnego czasu i trudno Ci wpisać badania do swojego grafiku? A może po prostu nie przepadasz za pobieraniem krwi i wolałbyś, aby badanie odbyło się w komfortowych, domowych warunkach? Jeśli na jedno z tych pytań odpowiedziałeś twierdząco, to mamy dla Ciebie dobrą wiadomość: lipidogram jak najbardziej można wykonać w domu. Wystarczy zamówić badanie poprzez stronę upacjenta.pl. Jedyne, o czym musisz pamiętać, to aby nie jeść przez 12 godzin przed badaniem.
Jeśli wykonasz badania na cholesterol i Twoje wyniki będą podwyższone, skonsultuj z lekarzem dalsze kroki. Odpowiednie leczenie, aktywność fizyczna oraz zmiana sposobu odżywiania prawdopodobnie pomogą poprawić stan Twojego zdrowia.
